Geraldina Colotti 27 de junio de 2024
Αυτοπραξικόπημα ή πραγματική απόπειρα πραξικοπήματος ;
Στη Βολιβία, η συζήτηση μαίνεται μετά την εισβολή τεθωρακισμένων στην Plaza Murillo στην πρωτεύουσα Λα Πας.
Αφού άσκησε σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Άρτσε, ο στρατηγός αυτοανακηρύχθηκε "εκπρόσωπος του λαού". Είχε ανακοινώσει ήδη την απελευθέρωση των "πολιτικών κρατουμένων" (τόσο των δεξιών, όπως ο αρχηγός του πραξικοπήματος Ζανίνε Άνιες, όσο και των υποτιθέμενων αντιφρονούντων εντός του στρατεύματος). Πάνω απ' όλα, είχε απειλήσει τον πρώην πρόεδρο Έβο Μοράλες, προειδοποιώντας τον, να μην είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές του 2025, με την απειλή σύλληψής του από τον στρατό.
Την περασμένη Κυριακή, ο Μοράλες είχε κατηγορήσει τον Ζούνιγκα ότι είναι ο επικεφαλής της στρατιωτικής ομάδας Pachajcho, υπεύθυνος για "ένα σκοτεινό σχέδιο" για την εξόντωση του ίδιου και των συνεργατών του, όπως αποδεικνύεται από βίντεο και ηχογραφήσεις που έχει στην κατοχή του.
Παρά το γεγονός ότι έχει καλέσει τις προοδευτικές οργανώσεις σε κινητοποίηση, ο Έβο και οι οπαδοί του πιστεύουν ότι η απόπειρα πραξικοπήματος είναι στην πραγματικότητα ένα σόου που οργάνωσε ο Άρτσε για να καλύψει την πολύπλοκη κατάσταση κρίσης στην οποία βρίσκεται η χώρα, η οποία πρόσφατα εξερράγη με την έλλειψη καυσίμων, και κυρίως, για να καλύψει τη γιγαντιαία διαφθορά που έχει μετατρέψει τη δημόσια διοίκηση σε μια μαύρη τρύπα νεποτισμού και προνομίων.
Η κρίση αυτή συνοδεύεται από βαθιές διαιρέσεις στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, του Κινήματος προς το Σοσιαλισμό (MAS), και των λαϊκών οργανώσεων που το υποστηρίζουν. Συγκρούσεις που είχαν ήδη ξεσπάσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων γενικών εκλογών του 2020, οι οποίες επανέφεραν την Αριστερά στην κυβέρνηση και οι οποίες θα έπρεπε να κλείσουν τη θλιβερή παρένθεση του "θεσμικού πραξικοπήματος" υπό την ηγεσία της Ζανίνε Άνιες. Ο Έβο δεν μπορούσε πλέον να διεκδικήσει τρίτη συνεχόμενη θητεία: το σύνταγμα το απαγορεύει, και στο συνταγματικό δημοψήφισμα του 2016, που θα μπορούσε να το τροποποιήσει προς αυτή την κατεύθυνση, το ΟΧΙ κέρδισε, έστω και οριακά.
Ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος, επί μακρόν συνδικαλιστής, έδωσε έτσι την υποστήριξή του στο δίδυμο από το κόμμα του, Άρσε~Τσοκεχουάνκα , ελπίζοντας σε ένα είδος μεταβατικής κυβέρνησης που θα συνέχιζε και στη συνέχεια θα επαναπροτείνονταν η προηγούμενη διακυβέρνηση. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη και η απόσταση μεταξύ των τριών παλαιών εταίρων διευρύνθηκε σταδιακά και αμφιλεγόμενα. Ο Έβο εξέφρασε αμέσως την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος στις εκλογές του 2025. Πέρυσι το Συνταγματικό Δικαστήριο τον απέκλεισε, και σύμφωνα με την ομάδα του, αναπτύχθηκε εναντίον του ένα σύστημα lawfare με στόχο την απομάκρυνσή του από την πολιτική σκηνή μέσω της χρήσης του δικαστικού μέσου.
Η εισβολή των τεθωρακισμένων θα αποτελούσε ένα ακόμη κεφάλαιο αυτής της "δίωξης", η οποία αποσκοπεί στο να τον καταστήσει υπεύθυνο για τα λάθη του Άρτσε απέναντι στις λαϊκές οργανώσεις. Ο δρόμος του Λουίς Άρσε - να καταγγείλει τον Eβο και τους συντρόφους του - θα ήταν παρόμοιος με αυτόν που ακολούθησε στην εποχή του ο Λένιν Μορένο, ο διορισμένος από τον Ραφαέλ Κορέα, ο οποίος γύρισε την πλάτη στην "επανάσταση των πολιτών" (το κόμμα του Κορέα), επιτρέποντας την επιστροφή του αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού, της διακίνησης ναρκωτικών και των αμερικανικών βάσεων στο Εκουαδόρ.
Για να υποστηριχθεί η θέση του αυτοπραξικοπήματος, που πραγματοποιήθηκε από έναν στρατηγό που είχε την πλήρη εμπιστοσύνη του προέδρου, αλλά παρασύρθηκε από τον ενθουσιασμό του και κατέληξε να τορπιλιστεί, μεταδόθηκαν οι δηλώσεις του Zούνιγα στους δημοσιογράφους: "Ο πρόεδρος μου είπε ότι η κατάσταση ήταν πολύ κρίσιμη και ότι κάτι έπρεπε να γίνει για να ανακάμψει η δημοτικότητά του. "Να βγάλουμε τα τανκς έξω", τον ρώτησα, "Βγάλτε τα", μου απάντησε. Και έτσι, το βράδυ της Κυριακής, τα τανκς άρχισαν να βγαίνουν...". Ο στρατηγός ήθελε να συνεχίσει, αλλά ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Τζόνι Αγκιλέρα, τον έσπρωξε προς ένα αυτοκίνητο που θα τον μετέφερε στα κρατητήρια.
Εν τω μεταξύ, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στη λατινοαμερικανική αριστερά και στο πολυκεντρικό και πολυπολικό στρατόπεδο, με επικεφαλής την Κίνα και τη Ρωσία, στο οποίο βρίσκεται η Βολιβία. Όλα τα κόμματα, τα συνδικάτα και οι προοδευτικοί πρόεδροι της Λατινικής Αμερικής έχουν μιλήσει για το θέμα, καταγγέλλοντας τις μανούβρες της δεξιάς και του ιμπεριαλισμού σε αυτή τη θεμελιώδη εκλογική χρονιά για την ήπειρο.
Σχετικά με αυτό, μια ανακοίνωση του Δικτύου Διανοουμένων, Καλλιτεχνών και Κοινωνικών Κινημάτων για την Υπεράσπιση της Ανθρωπότητας (REDH) αναφέρει:
Οι εικόνες της στρατιωτικής πολιορκίας του Palacio Quemado, της έδρας της εθνικής κυβέρνησης, φέρνουν στο νου τα θλιβερά επεισόδια της 11ης Σεπτεμβρίου 1973 στη Χιλή και άλλα πραξικοπήματα που πραγματοποιήθηκαν στη Λατινική Αμερική, τα οποία έθεσαν σε συναγερμό τους λαούς του κόσμου. Λαμβάνοντας υπόψη την επικίνδυνη στιγμή που περνάει η χώρα και τις απειλές όχι μόνο για τον σημερινό πρόεδρο, αλλά και για άλλους ηγέτες, όπως ο Έβο Μοράλες, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις ζωές των Βολιβιανών που κόστισε το προηγούμενο πραξικόπημα του 2019, οι διανοούμενοι, οι καλλιτέχνες και οι κοινωνικοί ηγέτες που συνενώνονται στο Redh, απαιτούν: -Σεβασμό στη δημοκρατία της Βολιβίας και στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας. -Σεβασμό στη ζωή του προέδρου και άλλων αριστερών πολιτικών ηγετών της χώρας. -Σεβασμό της ζωής και της ακεραιότητας του Έβο Μοράλες.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα -συνεχίζει το Redh- "ήταν μια σαφής συνωμοσία της εθνικής ακροδεξιάς, που αρθρώθηκε, όπως πάντα, με τις μεγάλες διεθνείς δυνάμεις. Απέναντι στην αντιδημοκρατική και αντιδραστική απειλή, ας πούμε, μαζί με τη νόμιμη κυβέρνηση της Βολιβίας, "no pasarán"!
Η Βολιβία διαθέτει τα πρώτα στον κόσμο αποθέματα λιθίου, τα οποία μια άγρια, ισχυρή, αυτονομιστική και υπεροπτική δεξιά πτέρυγα επιθυμεί διακαώς να ανακτήσει και να παραδώσει στα αφεντικά των ΗΠΑ.
Σε αντίθεση με τη Βενεζουέλα, όπου οι ένοπλες δυνάμεις είναι πραγματικά ο λαϊκός στρατός με τον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί ένα σχέδιο διαρθρωτικής αλλαγής, στη Βολιβία η μεταρρύθμιση του στρατιωτικού συστήματος έχει μείνει σε εκκρεμότητα.Και έτσι, άλλες υποσχέσεις που ξεκίνησαν από τις εξαιρετικές εξεγέρσεις των ιθαγενών της δεκαετίας του 1990, οι οποίες έφεραν στην εξουσία τον συνδικαλιστή Έβο, τον πρώτο ιθαγενή πρόεδρο της χώρας, παρέμειναν ανεκπλήρωτες.
Και, για το λόγο αυτό, η τρέχουσα διαμάχη στη ΜAS δεν είναι απλώς μια σύγκρουση για την ηγεσία, αλλά μια ταξική σύγκρουση που βρίσκεται στο εσωτερικό αυτού του σχεδίου κοινωνικού μετασχηματισμού.
Τον περασμένο Μάρτιο, η Ομάδα Πουέμπλα, μια προοδευτική συμμαχία που περιλαμβάνει πρώην προέδρους και πολιτικούς εκπροσώπους φιλικών κυβερνήσεων σε περιφερειακό επίπεδο, ταξίδεψε στη Βολιβία για να επιχειρήσει μια συμφιλίωση μεταξύ του Άρτσε και του Μοράλες, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ο Έβο, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής της Runasur, ενός μπλοκ κοινωνικών οργανώσεων της Λατινικής Αμερικής, κυρίως ιθαγενών, προσκλήθηκε πρόσφατα στη Βενεζουέλα, στη Σύνοδο Κορυφής της ALBA στο Καράκας: δίπλα στον Λουίς Άρτσε, αλλά πολύ μακριά από αυτόν.
***
Η Geraldina Colotti, Είναι ανταποκρίτρια του "Resumen Latinoamericano" και της εφημερίδας "Cuatro F" στην Ευρώπη, καθώς και διευθύντρια της ιταλικής έκδοσης της "Le Monde diplomatique". Είναι μέλος του «Ευρωπαϊκού Δικτύου Αλληλεγγύης με τη Μπολιβαριανή Επανάσταση», της «Διεθνούς Γραμματείας του Εθνικού και Διεθνούς Συμβουλίου Λαϊκής Επικοινωνίας» (CONAICOP) και των «BRICS-PSUV (Διεθνείς Ταξιαρχίες Επικοινωνίας Αλληλεγγύης)». Επιπλέον, είναι μέλος του «Δικτύου Διανοουμένων για την Υπεράσπιση της Ανθρωπότητας» και της Διεθνιστικής Συλλογικότητας Vientos del Sur και μέλος του PSUV.
