Δημοκρατική «ανάσα» μέχρι τον δεύτερο γύρο
Οσο κι αν προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις για το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών της Αργεντινής, ο ακροδεξιός Χαβιέρ Μιλέι υπέστη μια πρώτη ήττα από τον κεντροαριστερό υποψήφιο Σέρχιο Μάσα και μένει να φανεί αν έχει φτάσει στο «ταβάνι» της δημοτικότητάς του ή αν μπορεί να κάνει την εφιαλτική ανατροπή.
Το θαύμα έγινε κι ο σεισμός που υποσχόταν ο ακροδεξιός Χαβιέρ Μιλέι στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Αργεντινής δεν ήρθε, έστω κι αν συνεχίζει να υποβόσκει. Ο υποψήφιος των κεντροαριστερών κυβερνώντων περονιστών και υπουργός Οικονομίας Σέρχιο Μάσα έκανε την έκπληξη και ο συνασπισμός του Ενωση για την Πατρίδα (UxP) ήρθε πρώτος με 37%, αφήνοντας στη δεύτερη θέση με 30% τον Μιλέι. Σε έναν μήνα -στον δεύτερο γύρο της 19ης Νοεμβρίου- θα φανεί αν οι τεκτονικές πλάκες της πολιτικής που διέρρηξε τελικά βρήκαν μια νέα ισορροπία (το «ταβάνι» του, όπως λένε αναλυτές) ή εάν οι μετατοπίσεις συνασπισμών και κομμάτων θα φέρουν νέους κλυδωνισμούς και ανακατατάξεις. Πόσο μάλλον όταν η παραδοσιακή Δεξιά με την Πατρίσια Μπούλριτς και τη συντηρητική συμμαχία Μαζί για την Αλλαγή (JXC) καταποντίστηκε στο 24% και τώρα σπαράζεται από εσωτερικές διαμάχες για το ποιον θα στηρίξει κάθε συνιστώσα της.
Ο «ελευθεριακός αναρχοκαπιταλιστής» παρέμεινε στάσιμος στο ποσοστό που τον Αύγουστο στις υποχρεωτικές προκριματικές τού είχε δώσει την πρώτη θέση στις προτιμήσεις ψήφου. Αντίθετα, ο Σέρχιο Μάσα, παρότι υπουργός Οικονομικών μιας χώρας με 140% πληθωρισμό, 40% φτώχεια, συναλλαγματικά αποθέματα σχεδόν εξαντλημένα και για ακόμη μία φορά βαθιά χρεωμένη στο ΔΝΤ, που το 2018-2019 έδωσε στην κυβέρνηση του συντηρητικού Μαουρίσιο Μάκρι δάνεια 44 δισ. δολαρίων, πέτυχε απρόσμενη νίκη κερδίζοντας 3 εκατομμύρια ψήφους περισσότερες από τον Αύγουστο.
Η ψήφος του φόβου της Ακροδεξιάς στον οποίο επικέντρωσε ο Μάσα κέρδισε την ψήφο της οργής για την «κάστα των πολιτικών» που ενθάρρυνε ο Μιλέι: ο περονιστής κατάφερε να πείσει πως είναι η μετριοπαθής και «βιώσιμη» επιλογή απέναντι στην πολυμέτωπη κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα. Η επιτυχία του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην τεράστια απήχηση που είχε στην περιφέρεια του Μπουένος Αϊρες, η οποία εκπροσωπεί το 37% του εκλογικού σώματος κι ένα μεγάλο μέρος των φτωχών της χώρας. Εκεί, στις εργατικές γειτονιές όπου πριν από 80 χρόνια γεννήθηκε ο περονισμός, η απειλή του «αλυσοπρίονου» του Μιλέι που θα κατακρεουργήσει το κοινωνικό κράτος στάθηκε βαθύτερη από τη δυσαρέσκεια για τα μέτρα λιτότητας που έχει αναλάβει η κυβέρνηση.
Και φάνηκε και από την επανεκλογή του περονιστή κυβερνήτη της περιφέρειας του Μπουένος Αϊρες, Αξέλ Κισίλοφ, με 45%, ο οποίος στην επινίκια ομιλία του συμπύκνωσε την επιλογή που έκανε στον πρώτο γύρο η πλειοψηφία των Αργεντινών. «Δεν μας νίκησε ούτε η παραίτηση ούτε η αντιπολιτική […] Η συντριπτική πλειοψηφία ξέρει πως υπάρχουν προβλήματα, αλλά ότι λύνονται με περισσότερο κράτος κι όχι με λιγότερο, με περισσότερη αλληλεγγύη κι όχι με εγωισμό».
Ο Χαβιέρ Μιλέι προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις για το αποτέλεσμά του. «Είναι μια ιστορική μέρα. Τα δύο τρίτα των Αργεντινών ψήφισαν υπέρ της αλλαγής, υπέρ μιας εναλλακτικής απέναντι σε μια κυβέρνηση εγκληματιών που θέλουν να υποθηκεύσουν το μέλλον μας», δήλωσε το βράδυ της Κυριακής, προσθέτοντας τα 6,2 εκατ. ψήφους του συνασπισμού της παραδοσιακής Δεξιάς της Πατρίσια Μπούλριτς στις δικές του και ρίχνοντας γέφυρες εν όψει του δεύτερου γύρου. «Πέρα από τις διαφορές μας πρέπει να καταλάβουμε πως απέναντί μας έχουμε μια εγκληματική οργάνωση, τον κιρτσνερισμό, που είναι ό,τι χειρότερο έχει συμβεί στην Αργεντινή», δήλωσε προσφέροντας στην πρώην υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας του Μάκρι θέσεις σε μια πιθανή κυβέρνησή του.
Η ίδια, που εκπροσωπεί την πιο σκληρή πτέρυγα της Δεξιάς, εμμέσως πλην σαφώς προανήγγειλε τη στήριξη στον Μιλέι δηλώνοντας πως «ποτέ δεν θα είμαστε συνένοχοι του λαϊκισμού στην Αργεντινή ούτε των μαφιών που κατέστρεψαν τη χώρα. Δεν θα συγχαρώ για την επιστροφή (στην εξουσία) κάποιου που υπήρξε μέλος της χειρότερης κυβέρνησης στην ιστορία της Αργεντινής».
Αλλά ο συνασπισμός της είναι ένα ετερογενές συνονθύλευμα περισσότερο ή λιγότερο αντιπερονιστών, με όχι τόσο μονολιθική ψήφο, και σε αυτό ακριβώς στοιχηματίζει ο Σέρχιο Μάσα για να μπορέσει να κερδίσει. Οι κεντρώοι Ριζοσπάστες δύσκολα θα δώσουν την ψήφο τους σε έναν παραληρηματικό οικονομολόγο σαν τον Μιλέι. Ενώ οι πιο μετριοπαθείς δεξιοί που στις εσωκομματικές προκριματικές για την ηγεσία αυτού του συνασπισμού στήριξαν όχι την Μπούλριτς αλλά τον δήμαρχο του Μπουένος Αϊρες, Οράσιο Λαρέτα, φέρονται κατά τον αναλυτή Φεδερίκο Ρίβας Μολίνα πρόθυμοι να θυσιάσουν τον αντιπερονισμό τους μπροστά στη θεσμική απειλή που συνιστά ο Μιλέι.
Είναι σε αυτούς, σε όσους απείχαν, αλλά και στις δυνάμεις των συντηρητικών περονιστών του Χουάν Σκιαρέτι (6,8%) και του Μετώπου της Αριστεράς της Μίριαμ Μπρέγκμαν (2,7%) που απευθύνθηκε ο Σέρχιο Μάσα, μιλώντας για μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. «Στις 19 Νοεμβρίου θα πρέπει να ορίσουμε αν θα οικοδομήσουμε μια χώρα που θα αγκαλιάζει όλους ή τη χώρα τού “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”» ήταν η χαρακτηριστική του δήλωση για να πείσει για την αναγκαιότητα να υψωθεί ανάχωμα απέναντι στις ακρότητες του Μιλέι.
Ωστόσο, ο Σκιαρέτι (προς στιγμήν και μάλλον και οριστικά) αρνήθηκε να στηρίξει κάποιον από τους δύο υποψηφίους, αλλά αναλυτές θεωρούν πως ως φανατικά αντι-κιρτσνεριστής οι ψήφοι του θα διοχετευτούν στο μεγαλύτερο κομμάτι τους υπέρ του Μιλέι. Ενώ η Μπρέγκμαν δήλωσε μεν πως «Μιλέι και Μάσα δεν είναι το ίδιο», αλλά εν αναμονή σχετικής απόφασης του Μετώπου Ενότητας της Αριστεράς τόνισε πως «το σίγουρο είναι ότι θα είμαστε ενάντια στη δημοσιονομική προσαρμογή, όποιος κι αν την εφαρμόσει. Και ο Μάσα παραμένει δέσμιος του ΔΝΤ». Ενώ ο βουλευτής του Μετώπου, Γκαμπριέλ Σολάνο, ήταν πιο σαφής: «Η εθνική ενότητα που προωθεί ο Μάσα είναι με τη Δεξιά. Να μη μας υπολογίζει».
