Άλλη μια φορά ο νεοφιλελευθερισμός ήθελε να παρουσιαστεί ως πανάκεια για να λύσει τα προβλήματα των λατινοαμερικάνικων χωρών. Και άλλη μια φορά παράγει καταστροφές και όχι λύσεις.
Χώρες που ακόμα θέτουν αυτό το δίλημμα – όπως το Εκουαδόρ τώρα, στο δεύτερο γύρο των εκλογών – δεν χρειάζονται να κοιτάξουν προς το παρελθόν τους και να το συγκρίνουν με το παρόν τους. Αρκεί να κοιτάξουν τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κυβερνήσεις του Μαουρίσιο Μάκρι και του Μισέλ Τεμέρ για να δουν τους κινδύνους που η φιλελεύθερη παλινόρθωση εγκυμονεί.
Να κοιτάξουν προς τη χειρότερη κρίση της ιστορίας της Αργεντινής στις αρχές του αιώνα, όταν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο εξερράγη με εντυπωσιακό τρόπο, και την θαυμαστή ανάκαμψη της χώρας που προωθήθηκε κατά των νεοφιλελεύθερων πολιτικών από τον Νέστορ και την Κριστίνα Κίρτσνερ. Να δουν αυτό που ήταν η Βραζιλία, η πιο άνιση χώρα της πιο άνισης ηπείρου στον κόσμο, πριν τις κυβερνήσεις του Λούλα και της Ντίλμα, και τις γιγάντιες προόδους που είχε η χώρα με αυτές τις κυβερνήσεις.
Ενώ, ούτε η Αργεντινή ούτε η Βραζιλία παρουσιάζουν ούτε ένα θετικό οικονομικό δείκτη και, αντιθέτως, βιώνουν τεράστιες οπισθοδρομήσεις σε κοινωνικό επίπεδο επίσης, με τις κυβερνήσεις που υπόσχονταν, εκ νέου, παρόμοια όπως στην πρώτη τους εμφάνιση, αποτελέσματα γρήγορα και απόλυτα θετικά για τις χώρες τους. Οι δύο αυτές χώρες βιώνουν τεράστιες οπισθοδρομήσεις, παράλληλα, γιατί έχουν οικονομικές πολιτικές πολύ εφάμιλλες, επικεντρωμένες σε σκληρές δημοσιονομικές προσαρμογές.
Αξιοποίησαν τα διεθνή υφεσιακά αποτελέσματα πάνω στις οικονομίες αυτών των χωρών για να αρχίσουν πάλι το παλιό τροπάρι ότι το πρόβλημα βρίσκεται στις δαπάνες – θεωρούμενες υπερβολικές από αυτούς – του Κράτους. Από αυτήν τη λανθασμένη διάγνωση μόνο μπορούν να προκύψουν λανθασμένα μέτρα.
Έπρεπε να διαγνώσουν μια βαθιά οικονομική κρίση, που δεν ήταν τέτοια. Αλλά την χρειάζονταν έτσι ώστε αυτοί να εμφανιστούν εκ νέου ως οι σωτήρες μιας καταστροφικής κατάστασης που προκλήθηκε από τα υπερβολικά έξοδα του Κράτους. Στην Αργεντινή ο Μάκρι κυβέρνησε ανοιχτά για τους πλουσίους από την αρχή της διακυβέρνησής του. Οι τιμές του νερού, του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου αυξήθηκαν περισσότερο από 400%, οι συγκοινωνίες διαπλασίασαν τις τιμές. Ενώ ισχυρίζονται ότι πρέπει να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες, μειώνουν φόρους από τους πλούσιους, με το πρόσχημα, που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ από την πραγματικότητα, ότι ήταν ένας τρόπος να κινητροδοτήσουν τις επενδύσεις, που ποτέ δεν έρχονται.
Στη Βραζιλία, με όμοιο τρόπο, κυβερνούν για τις τράπεζες, αυξάνοντας την ύφεση και την ανεργία, παγώνοντας τους πόρους για τις κοινωνικές πολιτικές, αλλά διατηρώντας τις αναπροσαρμογές στις πληρωμές στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο με το δημόσιο χρέος.
Και στις δύο χώρες δεν υπάρχει κανένα δείγμα ανάκαμψης της οικονομικής ανάπτυξης, γιατί η μοναδική πολιτική αυτών των κυβερνήσεων είναι η δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία σε κανένα μέρος του κόσμου δεν οδήγησε στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, το αντίθετο.
Γι’ αυτό τα κοινωνικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής έχουν εκδώσει ένα μανιφέστο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Λαέ του Εκουαδόρ: Μην ψηφίσεις έναν δικό σου Μάκρι ή Τεμέρ!». Αντίθετα με τον έναν ή τον άλλο διανοούμενο από το Εκουαδόρ ή άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής ή της Ευρώπης, αυτά τα κινήματα δεν φαίνονται ξένα προς τις εναλλακτικές του δευτέρου γύρου στο Εκουαδόρ.
Γι’ αυτό και, αφού αναλύουν τις επιπτώσεις της αλλαγής κυβέρνησης σε Αργεντινή και Βραζιλία, λένε: Αγαπητέ λαέ του Εκουαδόρ, μην πέσετε στην παγίδα να εκλέξετε έναν τραπεζίτη, γιατί μετά δεν θα υπάρχει χρόνος για να το μετανιώσετε, θα πληρώσετε με τη δουλειά σας το πολιτικό σφάλμα. Συνταχθείτε χωρίς δισταγμό με την υποψηφιότητα του Λενίν Μορένο στο δεύτερο γύρο, για να αποφύγετε οι καταστροφές που προκλήθηκαν από την νεοφιλελεύθερη παλινόρθωση σε Αργεντινή και Βραζιλία να επαναληφθούν στο Εκουαδόρ, και να φρενάρετε για τα καλά την επιθετικότητα της δεξιάς στην περιοχή.
(*) Ο Emir Sader (1943) είναι κοινωνιολόγος και πολιτικός επιστήμονας από τη Βραζιλία, συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου "Ο νέος τόπος: Οι δρόμοι της λατινοαμερικάνικης αριστεράς".
Χώρες που ακόμα θέτουν αυτό το δίλημμα – όπως το Εκουαδόρ τώρα, στο δεύτερο γύρο των εκλογών – δεν χρειάζονται να κοιτάξουν προς το παρελθόν τους και να το συγκρίνουν με το παρόν τους. Αρκεί να κοιτάξουν τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κυβερνήσεις του Μαουρίσιο Μάκρι και του Μισέλ Τεμέρ για να δουν τους κινδύνους που η φιλελεύθερη παλινόρθωση εγκυμονεί.
Να κοιτάξουν προς τη χειρότερη κρίση της ιστορίας της Αργεντινής στις αρχές του αιώνα, όταν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο εξερράγη με εντυπωσιακό τρόπο, και την θαυμαστή ανάκαμψη της χώρας που προωθήθηκε κατά των νεοφιλελεύθερων πολιτικών από τον Νέστορ και την Κριστίνα Κίρτσνερ. Να δουν αυτό που ήταν η Βραζιλία, η πιο άνιση χώρα της πιο άνισης ηπείρου στον κόσμο, πριν τις κυβερνήσεις του Λούλα και της Ντίλμα, και τις γιγάντιες προόδους που είχε η χώρα με αυτές τις κυβερνήσεις.
Ενώ, ούτε η Αργεντινή ούτε η Βραζιλία παρουσιάζουν ούτε ένα θετικό οικονομικό δείκτη και, αντιθέτως, βιώνουν τεράστιες οπισθοδρομήσεις σε κοινωνικό επίπεδο επίσης, με τις κυβερνήσεις που υπόσχονταν, εκ νέου, παρόμοια όπως στην πρώτη τους εμφάνιση, αποτελέσματα γρήγορα και απόλυτα θετικά για τις χώρες τους. Οι δύο αυτές χώρες βιώνουν τεράστιες οπισθοδρομήσεις, παράλληλα, γιατί έχουν οικονομικές πολιτικές πολύ εφάμιλλες, επικεντρωμένες σε σκληρές δημοσιονομικές προσαρμογές.
Αξιοποίησαν τα διεθνή υφεσιακά αποτελέσματα πάνω στις οικονομίες αυτών των χωρών για να αρχίσουν πάλι το παλιό τροπάρι ότι το πρόβλημα βρίσκεται στις δαπάνες – θεωρούμενες υπερβολικές από αυτούς – του Κράτους. Από αυτήν τη λανθασμένη διάγνωση μόνο μπορούν να προκύψουν λανθασμένα μέτρα.
Έπρεπε να διαγνώσουν μια βαθιά οικονομική κρίση, που δεν ήταν τέτοια. Αλλά την χρειάζονταν έτσι ώστε αυτοί να εμφανιστούν εκ νέου ως οι σωτήρες μιας καταστροφικής κατάστασης που προκλήθηκε από τα υπερβολικά έξοδα του Κράτους. Στην Αργεντινή ο Μάκρι κυβέρνησε ανοιχτά για τους πλουσίους από την αρχή της διακυβέρνησής του. Οι τιμές του νερού, του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου αυξήθηκαν περισσότερο από 400%, οι συγκοινωνίες διαπλασίασαν τις τιμές. Ενώ ισχυρίζονται ότι πρέπει να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες, μειώνουν φόρους από τους πλούσιους, με το πρόσχημα, που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ από την πραγματικότητα, ότι ήταν ένας τρόπος να κινητροδοτήσουν τις επενδύσεις, που ποτέ δεν έρχονται.
Στη Βραζιλία, με όμοιο τρόπο, κυβερνούν για τις τράπεζες, αυξάνοντας την ύφεση και την ανεργία, παγώνοντας τους πόρους για τις κοινωνικές πολιτικές, αλλά διατηρώντας τις αναπροσαρμογές στις πληρωμές στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο με το δημόσιο χρέος.
Και στις δύο χώρες δεν υπάρχει κανένα δείγμα ανάκαμψης της οικονομικής ανάπτυξης, γιατί η μοναδική πολιτική αυτών των κυβερνήσεων είναι η δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία σε κανένα μέρος του κόσμου δεν οδήγησε στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, το αντίθετο.
Γι’ αυτό τα κοινωνικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής έχουν εκδώσει ένα μανιφέστο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Λαέ του Εκουαδόρ: Μην ψηφίσεις έναν δικό σου Μάκρι ή Τεμέρ!». Αντίθετα με τον έναν ή τον άλλο διανοούμενο από το Εκουαδόρ ή άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής ή της Ευρώπης, αυτά τα κινήματα δεν φαίνονται ξένα προς τις εναλλακτικές του δευτέρου γύρου στο Εκουαδόρ.
Γι’ αυτό και, αφού αναλύουν τις επιπτώσεις της αλλαγής κυβέρνησης σε Αργεντινή και Βραζιλία, λένε: Αγαπητέ λαέ του Εκουαδόρ, μην πέσετε στην παγίδα να εκλέξετε έναν τραπεζίτη, γιατί μετά δεν θα υπάρχει χρόνος για να το μετανιώσετε, θα πληρώσετε με τη δουλειά σας το πολιτικό σφάλμα. Συνταχθείτε χωρίς δισταγμό με την υποψηφιότητα του Λενίν Μορένο στο δεύτερο γύρο, για να αποφύγετε οι καταστροφές που προκλήθηκαν από την νεοφιλελεύθερη παλινόρθωση σε Αργεντινή και Βραζιλία να επαναληφθούν στο Εκουαδόρ, και να φρενάρετε για τα καλά την επιθετικότητα της δεξιάς στην περιοχή.
(*) Ο Emir Sader (1943) είναι κοινωνιολόγος και πολιτικός επιστήμονας από τη Βραζιλία, συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου "Ο νέος τόπος: Οι δρόμοι της λατινοαμερικάνικης αριστεράς".