Φερνάντο Μαρτίνες Ερέδια
Αυτό το κείμενο του Φερνάντο Μαρτίνες Ερέδια συμπεριλήφθηκε σε ένα φυλλάδιο που διένειμε, ως θεωρητική συνεισφορά, η αντιπροσωπεία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας στη 23η Συνάντηση του Φόρουμ του Σάο Πάολο, που συγκλήθηκε στη Μανάγκουα, από τις 15 έως 17 Ιουλίου του 2017.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ
Κάνοντας έναν απολογισμό του 2016, μπορούμε να επαληθεύσουμε το ειδικό σε κάθε χώρα. Η εκλογική νίκη της αντίδρασης στο νομοθετικό όργανο στη Βενεζουέλα, δεν κατόρθωσε να ανατρέψει τον Μαδούρο. Όμως στη Βραζιλία, μια συμμορία εγκληματιών κατόρθωσε όλα όσα ήθελε, χωρίς να υπάρχουν οργανωμένες λαϊκές δυνάμεις για να αντισταθούν με κάποια αποτελεσματικότητα. Οι διαδικασίες στη Βολιβία και το Εκουαδόρ παραμένουν δυνατές και σταθερές απέναντι στις ειδικές συνθήκες τους και στην Νικαράγουα το FSLN μόλις κέρδισε για άλλη μια φορά τις εκλογές, πολύ άνετα. Στο Μεξικό δεν είναι πιθανή μια νίκη των κομμάτων της αντιπολίτευσης το 2018, αν και το κύρος της κυβερνητικής ομάδας έχει διαβρωθεί πολύ και υπάρχουν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και αντίστασης, χωρίς σύνδεση μεταξύ τους.
Αυτές τις ιδιαιτερότητες, αλλά και πολλές άλλες διαφορετικής έννοιας και μεγέθους, θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να τις απαριθμούμε, όμως θα εξακολουθούσε να είναι επίκαιρο ένα πρόβλημα μεγάλης σημασίας: Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν της γενική επίθεσή τους, με στόχο να ανακτήσουν όλο τον νεοαποικιακό έλεγχο πάνω στην Λατινική Αμερική – συμπεριλαμβανομένης και της «επίθεσης ειρήνης» ενάντια στην Κούβα-, και το μπλοκ που σχηματίζει με τα αντιδραστικά και υποτελή τμήματα κάθε χώρας, συνεχίζει να προσπαθεί να ακυρώσει ή να αδυνατίσει τις διαδικασίες των τελευταίων δεκαπέντε ετών στην περιοχή.
Θα είναι αρκετή η ψήφος, η εκφρασμένη λαϊκή θέληση στις κάλπες, τουλάχιστον για να υπερασπιστεί με επιτυχία τις κοινωνικές πολιτικές, τους εκλεγμένους δημόσιους λειτουργούς και την υπάρχουσα νομιμότητα, ώστε να μην τους κοροϊδέψει, να μην τους τσακίσει ή τους εξαφανίσει η αντίδραση; Θα μπορέσουν να συνεχίσουν να υπάρχουν αυτές οι διαδικασίες μέσα σε ένα σύστημα θεσμών χωρίς αλλαγές στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο, για να επιτευχθούν μετασχηματισμοί που να ευνοούν τον πληθυσμό και να ανοίγουν το δρόμο προς κοινωνίες πιο δίκαιες και με καλύτερη διακυβέρνηση; Ή, σε μερικές περιπτώσεις, αυτός ο δρόμος θα ελευθερώσει, σε ένα μεσοδιάστημα, μια ενδιάμεση μορφή ανασύστασης της ισχύος του καπιταλισμού στην περιοχή, φαινομενικά με μορφές πιο προχωρημένες από τις προηγούμενες, όμως στην πραγματικότητα θα αποτελούσε μόνο το ηλιοβασίλεμά του, χωρίς να επηρεάσει την ουσία του συστήματος κυριαρχίας; Ενώ σε άλλες χώρες της ηπείρου, αυτός ο δρόμος έχει παραμείνει κάτω από τον έλεγχο του συστήματος και κοινοβουλίων που εμποδίζουν ή διαχειρίζονται την εξουσία.
Τίποτα δεν είναι ήδη αποφασισμένο, ούτε οι εχθροί μας ούτε κι εμείς έχουμε τη νίκη στο τσεπάκι μας. Όμως διατηρώ τη βεβαιότητα ότι οι ιδεολογικές και πολιτικές μάχες θα είναι αυτές που θα καθορίσουν την απόφαση στη γενική σύγκρουση.
Υπογραμμίζω τρεις βασικές κατευθύνσεις για τη δουλειά της ανάλυσης: α) να ψάξουμε με απαιτητικότητα και χωρίς παραλείψεις όλα τα δεδομένα και όλες τις αντιλήψεις και ιδεολογικές φόρμουλες που έχουν κάποια σημασία –διότι, τόσο οι μεν όσο και οι δε, αποτελούν τις υπάρχουσες πραγματικότητες -, να τις αναλύσουμε τμηματικά και συνολικά, να βρούμε και να διατυπώσουμε το ουσιώδες και να περιγράψουμε, τουλάχιστον το δευτερεύον· β) να εξετάσουμε και να αξιολογήσουμε τις συνθήκες και προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη δράση μας, θεσμικές, οικονομικές, ιδεολογικές, πολιτικές ή άλλου τύπου· γ) να αναλύσουμε και να γνωρίσουμε τις ταυτότητες, τις δράσεις, τα αιτήματα, την ικανότητα κινητοποίησης και το βαθμό οργάνωσης που έχουμε στη διάθεσή μας, καθώς και αυτό που ευνοεί τους αντιπάλους μας σε αυτά τα ίδια πεδία, δηλαδή, τον συσχετισμό δυνάμεων. Και επιμένω ότι, η δράση των ανθρώπων είναι το πρωταρχικό υλικό των γεγονότων, που αύριο θα γίνουν ιστορία.
Η αντίδραση δεν προτείνει ιδέες, παράγει δράσεις. Δεν πραγματεύεται θεμελιακές αρχές σχετικά με την κεντρική θέση που πρέπει να έχει η αγορά, τη περικοπή των λειτουργιών του Κράτους, το εγκώμιο της ιδιωτικής εταιρείας και την σκοπιμότητα της υποταγής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν επιδιώκει να ισχυροποιήσει και να γενικεύσει την ιδεολογική και πολιτιστική κυριαρχία της, μέσω της πάλης των ιδεών. Ο αντικομουνισμός και η υπεράσπιση των παλιών παραδοσιακών αξιών δεν είναι πια τα άρματα μάχης της, ούτε και οι παλιοί πολιτικοί οργανισμοί είναι τα πρωταρχικά της εργαλεία, αν και ακόμα μπορεί να τους προσδώσει φαύλη χρήση.
