Νέλσον Μαντέλα: Ένας ειλικρινής φίλος του κουβανικού λαού

Όταν αποφυλακίστηκε το 1990, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο Νέλσον Μαντέλα ήταν να επισκεπτεί την Κούβα. Σκοπός ήταν να εκφράσει το θαυμασμό και σεβασμό του απέναντι στον κουβανικό λαό και τον Φιντέλ. Η κουβανική διεθνιστική αλληλεγγύη, άλλωστε, τόσο απέναντι στην Αγκόλα όσο και στο δοκιμαζόμενο από το ρατσιστικό άπαρτχαιντ νοτιοαφρικανικό λαό είχε ενώσει με δεσμούς αμοιβαίου σεβασμού τους δύο λαούς.

“Ποιός εκπαίδευσε το λαό μας, ποιός βοήθησε τόσους πολλούς στρατιώτες και γιατρούς μας;” ανέφερε σε μια αποστροφή του λόγου του ο “Μαντίμπα” (όπως τον αποκαλούν οι οπαδοί του στην Αφρική) τον Ιούλη του 1991 επισκεπτόμενος το νησί της Επανάστασης. Μιλώντας ενώπιον του Φιντέλ και πλήθους κουβανών κατά την 38η επέτειο της επίθεσης στο στρατόπεδο Μονκάδα, ο Μαντέλα δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην “ιδιαίτερη θέση που κατέχει ο κουβανικός λαός στις καρδιές των αφρικανών”, στις κατακτήσεις του σοσιαλισμού στην Κούβα στα πεδία της επιστήμης, της παιδείας, της ιατρικής, της φιλολογίας και προέβλεψε ότι “ο κουβανικός λαός θα ξεπεράσει τις δυσκολίες όπως βοήθησε άλλους λαούς να το κάνουν” (μην ξεχνάμε ότι το 1991 ήταν η χρονιά της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ, με τη νίκη της αντεπανάστασης, που προκάλεσε ουκ' ολίγες δυσκολίες στο νησί).

“Θέλαμε απο καιρό να επισκεπτούμε τη χώρα σας και να εκφράσουμε τα αισθήματα μας για την κουβανική Επανάσταση, για το ρόλο της Κούβας στην Αφρική, τη νότια Αφρική και τον κόσμο. Ο κουβανικός λαός κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στις καρδιές των λαών της Αφρικής. Η συμβολή των κουβανών διεθνιστών στην ανεξαρτησία της Αφρικής, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα διεθνιστικής δράσης, αρχών και αλληλεγγύης.

Από τις πρώτες τις μέρες, η κουβανική Επανάσταση υπήρξε πηγή έμπνευσης για όλους τους λαούς που αγαπούν την ελευθερία. Θαυμάζουμε τις θυσίες του κουβανικού λαού στην προσπάθεια του να διατηρήσει την ανεξαρτησία και κυριαρχία του ενάντια σε μια ενορχηστρωμένη από ιμπεριαλιστικά συμφέροντα επιθετική καμπάνια. Θέλουμε και 'μεις να ελέγχουμε το πεπρωμένο μας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι ο λαός της νότιας Αφρικής θα αποφασίσει για το μέλλον του και θα συνεχίσει να εξασκεί πλήρως τα δημοκρατικά του καθήκοντα και μετά την απελευθέρωση απ' το άπαρτχαιντ. [...] Θέλουμε η στιγμή αυτή της απελευθέρωσης να ανοίξει το δρόμο στην συνεχή εμβάθυνση της δημοκρατίας”.

[...] 

“Είμαστε σήμερα εδώ γεμάτοι σεβασμό και συναισθήματα. Έχουμε έρθει αναγνωρίζοντας το μεγάλο μας χρέος στον κουβανικό λαό. Ποιά άλλη χώρα έχει τέτοια ιστορία ανιδιοτελούς συνεισφοράς στην Αφρική όπως η Κούβα; Πόσες χώρες έχουν οφεληθεί από τους κουβανούς γιατρούς και δασκάλους; Πόσοι από αυτούς τους εθελοντές βρίσκονται τώρα στην Αφρική; Ποιά χώρα χρειάστηκε βοήθεια από την Κούβα και δεν την είχε; Πόσες χώρες που απειλήθηκαν απ' τον Ιμπεριαλισμό, ή πάλευαν για την ελευθερία τους, δε βασίστηκαν στην υποστήριξη της Κούβας;

Ο Νέλσον Μαντέλα δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για δύο ιστορικές προσωπικότητες της Κούβας: το Χοσέ Μαρτί και τον Τσε Γκεβάρα: 

“Μας εμπνέει η ζωή και το παράδειγμα του Χοσέ Μαρτί, ο οποίος δεν είναι μονάχα ένας κουβανός και λατινοαμερικάνος ήρωας, αλλά ένα θαυμαστό σύμβολο για όλους όσους πολεμάν για λευτεριά. Επίσης τιμούμε τον σπουδαίο Τσε Γκεβάρα του οποίου η εξέχουσα επαναστατική δράση, ακόμη και στην ήπειρο μας, ήταν τέτοιου μεγέθους που καμία φυλακή ή λογοκρισία δεν θα μπορούσε να τον κρύψει απο μας. Η ζωή του αποτελεί έμπνευση για όλους όσους αγαπούν την ελευθερία. Θα τιμούμε πάντα τη μνήμη του”.  

Οι κουβανοί έδειξαν και αυτοί τον σεβασμό τους για την προσωπικότητα του Μαντέλα. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την πρώτη επίσκεψη του νοτιοαφρικανού ηγέτη στο νησί χιλιάδες κόσμου ξεχύθηκαν στους δρόμους της Αβάνας υποδεχόμενοι τον ηγέτη που πάλεψε ενάντια στο ρατσιστικό άπαρτχαιντ. “Εάν πεις το όνομα του Μαντέλα σε κάποιον κουβανό θα τον συμπεριλάβει στις σπουδαιότερες προσωπικότητες που υπήρξαν” εξηγεί η δημοσιογράφος Μαρία Έλενα Καλντερίν στο Telesur.   

Όταν ο “Μαντίμπα” έγινε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στη Νότια Αφρική, ο Φιντέλ ήταν εκ των τιμώμενων προσκεκλημένων στην τελετή της ορκομωσίας στην Πρετόρια. “Το τι έκανε ο Φιντέλ για εμάς είναι δύσκολο να περιγραφεί με λέξεις” θα πεί σε μια αποστροφή του λόγου του ο Μαντέλα ενθυμούμενος τη γεναία συμμετοχή κουβανών στρατιωτών στην αποφασιστικής σημασίας νίκη στο Cuito Cuanavale ενάντια στις δυνάμεις του άπαρτχαιντ. Μετά την πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος στη χώρα, η Νότιος Αφρική απέκτησε επίσημα διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα το 1994.
  
Κάστρο και Μαντέλα διατήρησαν μέχρι και σήμερα μια σχέση αμοιβαίας εκτίμησης και αλληλοσεβασμού. Για τα 90 χρόνια του νοτιοαφρικανού ηγέτη, ο Φιντέλ είχε γράψει σε συγχαρητήριο γράμμα του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Juventud Rebelde: 

“Δόξα σε σένα, Νέλσωνα, που 25 χρόνια στη φυλακή υπερασπίστηκες την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Οι συκοφαντίες και το μίσος δεν θα μπορούσαν να προξενήσουν κακό στην χαλύβδινη αντοχή σου. Ήσουν σε θέση να αντισταθείς και, χωρίς να το ξέρεις ή να το επιδιώκεις, έγινες σύμβολο του πιο ευγενικού ιδεώδες της ανθρωπότητας. Θα ζεις στις μνήμες των μελλοντικών γενεών”.