ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ & ΤΗΝ ΚΑΡΑΙΒΙΚΗ
Στη Βολιβία, έπειτα από σχεδόν δύο δεκαετίες στρατιωτικής διακυβέρνησης, η κυβέρνηση της χώρας επέστρεψε στην πολιτική διακυβέρνηση στους πολιτικούς που είχαν ανασυνταχθεί και επιπλεύσει από την επανάσταση του 1952.
Τριάντα χρόνια μετά, οι παλιοί πολιτικάντιδες αντέστρεψαν την οικονομική πολιτική που οι ίδιοι εφάρμοσαν εκείνο τον καιρό και υιοθέτησαν πρακτικές ιδιωτικοποιήσεων. Οι λαικές τάξεις απάντησαν υπογράφοντας το Σύμφωνο Μεταλλείων-Αγροτών, με το οποίο συμμάχησσαν οι δύο κοινωνικές τάξεις και αύξησαν την καλλιέργεια της κόκας προκειμένου να επιβιώσουν.
Αυτό ενθάρρυνε ακούσια τη διακίνηση ναρκωτικών και πολλαπλασίασε την τιμή του "ιερού φύλλου". Οι παλιοί κυβερνήτες του MNR εκδιώχθηκαν από την εξουσία το 1993, όταν οι νέοι πολιτικοί ασπάστηκαν τον νεοφιλελευθερισμό και ξεπούλησαν τις υπόλοιπες κρατικές επιχειρήσεις. Τότε, στην περιοχή El Chapare, που καλλιεργούσε κόκα, εμφανίστηκε η Ενωμένη Αριστερά υπό την ηγεσία του Aymara Evo Morales Ayma.
Σύντομα μεταμόρφωσε την οργάνωση στο Κίνημα για τον Σοσιαλισμό - MAS - και αντιμετώπισε τον ψευδεπίγραφο "πόλεμο κατά των ναρκωτικών" που προωθούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Έχοντας κύρος από τις επιτυχίες του, ο Έβο πρότεινε να απομακρυνθεί η πλειοψηφία του ιθαγενικού πληθυσμού από το παραδοσιακό, διεφθαρμένο, σεχταριστικό, πρωτοποριακό κόμμα, την σεχταριστική και από πάνω κομματοκρατία. Πρότεινε να κινηθεί προς μια αποκεντρωμένη, ανεκτική, ευέλικτη, αντικρατική και βαθιά δημοκρατική κοινωνία.
Με αυτό κέρδισε τις συμπάθειες του πληθυσμού Quechua του Altiplano (οροπέδιο), με επικεφαλής το κίνημα Pachakuti , που απαιτούσε την ανοικοδόμηση του Collasuyo με τις κοινότητές του κάτω από την επτάχρωμη καρό σημαία του, την Wiphala . Αυτή η συμμαχία -επεκτεινόμενη με άλλα κοινωνικά κινήματα- κέρδισε τις εκλογές του 2005, οι οποίες επέτρεψαν στον Evo να αναλάβει την προεδρία. Αμέσως ζήτησε τη σύγκληση Συντακτικής Συνέλευσης, αύξησε τους κατώτατους μισθούς, την ηλεκτροδότηση της υπαίθρου, ολοκλήρωσε την αναλφαβητισμού (μαθηση ανάγνωσης και γραφής από όλο τον πληθυσμό), εθνικοποίησε σημαντικές εταιρείες και φυσικούς πόρους.
Το νέο Πολυεθνικό Κράτος της Βολιβίας ζήτησε μια διαπολιτισμική, αποκεντρωμένη και αυτόνομη κοινωνία, καθώς και το δικαίωμα των αυτοχθόνων λαών να αυτοδιοικούν τους δήμους τους. Στην προεκλογική εκστρατεία για την επανεκλογή του, ο Έβο υποσχέθηκε να παράσχει πιστωτικές διευκολύνσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να καθιερώσει καθολική υγειονομική περίθαλψη για το φτωχότερο 60% του πληθυσμού.
Αυτό ανέδειξε το αυξανόμενο ρήγμα στο κίνημα των ιθαγενών μεταξύ Quechua και Aymara, καθώς και τις διαφορές μεταξύ των εργατών ορυχείων στο Altiplano και των αγροτών στον Αμαζόνιο. Μια εκδήλωση της εξτρεμιστικής αντιπολίτευσης ήταν η απαγωγή και η δολοφονία του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών από συνεταιριστές των ορυχείων, οι οποίοι απέρριψαν τον διάλογο με την κυβέρνηση. Αναδύθηκε επίσης μια τάση "pachamamista" (pacha mama / μάνα γη), η οποία αντιτίθεται στην ανάπτυξη της εξορυκτικής οικονομίας.
Το νέο Πολυεθνικό Κράτος της Βολιβίας ζήτησε μια διαπολιτισμική, αποκεντρωμένη και αυτόνομη κοινωνία, καθώς και το δικαίωμα των αυτοχθόνων λαών να αυτοδιοικούν τους δήμους τους. Στην προεκλογική εκστρατεία για την επανεκλογή του, ο Έβο υποσχέθηκε να παράσχει πιστωτικές διευκολύνσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να καθιερώσει καθολική υγειονομική περίθαλψη για το φτωχότερο 60% του πληθυσμού.
Επανεξελέγη έτσι με τα δύο τρίτα των ψήφων για την εκτελεστική εξουσία, ενώ οι υποστηρικτές του κέρδισαν στο νομοθετικό σώμα με την ίδια υποστήριξη. Όμως το 2016, το MAS έχασε -με το 51% των ψήφων τεναντίον του - το δημοψήφισμα που θα επέτρεπε στον Έβο να επανεκλεγεί και πάλι πρόεδρος.
Αυτό ανέδειξε το αυξανόμενο ρήγμα στο κίνημα των ιθαγενών μεταξύ Quechua και Aymara, καθώς και τις διαφορές μεταξύ των εργατών ορυχείων στο Altiplano και των αγροτών στον Αμαζόνιο. Μια εκδήλωση της εξτρεμιστικής αντιπολίτευσης ήταν η απαγωγή και η δολοφονία του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών από συνεταιριστές των ορυχείων, οι οποίοι απέρριψαν τον διάλογο με την κυβέρνηση. Αναδύθηκε επίσης μια τάση "pachamamista" (pacha mama / μάνα γη), η οποία αντιτίθεται στην ανάπτυξη της εξορυκτικής οικονομίας.
Στα τέλη του 2017, το ανανεωμένο Πολυεθνικό Συνταγματικό Δικαστήριο ενέκρινε την επ' αόριστον επανεκλογή του προέδρου, καθώς και άλλων ανώτερων αρχών. Και ένα χρόνο αργότερα, το Ανώτατο Εκλογοδικείο (TSE) ενέκρινε την υποψηφιότητα του αρχιδικαστή για τις εκλογές του 2019. Και οι δύο αποφάσεις πόλωσαν τη χώρα και δημιούργησαν συγκρούσεις, εν μέσω των οποίων διεξήχθησαν οι γενικές εκλογές της 20 Οκτωβρίου, υπό την εποπτεία του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), που είχε προσκληθεί από την ίδια την κυβέρνηση. Αν και ο Έβο δεν κέρδισε το 50%+1 ψήφους, το TSE τον ανακήρυξε νικητή, δεδομένης της διαφοράς σε ψήφους από τον επόμενο και τους άλλους υποψηφίους. Όμως ο ΟΑΚ δήλωσε ότι η διαδικασία ήταν αντίθετη με τις καλές πρακτικές λόγω παρατυπιών, οι οποίες προκάλεσαν ανεξέλεγκτες διαδηλώσεις και ταραχές της αντιπολίτευσης. Ο πρόεδρος στη συνέχεια ανακοίνωσε την ανανέωση του Ανώτατου Εκλογοδικείου και ζήτησε νέες γενικές εκλογές. Αλλά οι Ένοπλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι ο Έβο είχε χάσει την εμπιστοσύνη τους και του πρότειναν δημοσίως να παραιτηθεί.
Η πρόταση έγινε δεκτή από τον αρχηγό του κράτους και τον αναπληρωτή του, τον αντιπρόεδρο - Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα - καθώς και από την πρόεδρο της Γερουσίας
Ανδριάνα Σαλβατιέρα και ο αναπληρωτής της , οι οποίοι έλαβαν πολιτικό άσυλο στο Μεξικό. Δύο ημέρες αργότερα, στις 12 Νοεμβρίου, χωρίς την παρουσία των βουλευτών του MAS και με έλλειψη κοινοβουλευτικής απαρτίας, η δεύτερη αναπληρωτής πρόεδρος της Γερουσίας, η αντιπολιτευόμενη Ζανίνε Άνιες ανακήρυξε τον εαυτό της προσωρινό πρόεδρο της Βολιβίας και ζήτησε γενικές εκλογές στις 3 Μαΐου 2020. Η νέα ντε φάκτο κυβέρνηση έγινε αποδεκτή από την πλειονότητα της διεθνούς κοινότητας και από τομείς της χώρας, ως προσωρινή λύση στην θεσμική κρίση που είχε πολώσει τη Βολιβία.
Αλλά σχεδόν αμέσως οι ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν βίαιη καταστολή εναντίον του Έβο και των υποστηρικτών του MAS. Συγκεκριμένα, τα στρατεύματα αυτά επιτέθηκαν στους Aymara στα προπύργιά τους στο El Alto - μια γειτονιά της La Paz - και στην Cochabamba στη Σενκάτα και τη Σακάμπα υπήρξαν περισσότεροι από 30 νεκροί.
***
Για τις άριστες επιδόσεις του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχει λάβει τα βραβεία "Por la Educación Cubana", Rafael María de Mendive και José Tey. Το Συμβούλιο του Κράτους της Δημοκρατιας της Κούβας του έχει απονείμει τα παράσημα Frank País -για την υποδειγματική διδακτική του δραστηριότητα- και Carlos J. Finlay -την υψηλότερη αναγνώριση που απονέμεται στον τομέα της επιστημονικής έρευνας-. Στη Γαλλία, έλαβε το αναμνηστικό μετάλλιο για την επέτειο της ίδρυσης της Σορβόννης (Paris IV). Στο Πανεπιστήμιο του Αβάνας, του απονεμήθηκε το μετάλλιο για την 280η επέτειο της ίδρυσής του.
Είναι συγγραφέας, μεταξύ πολλών άλλων τίτλων, των βιβλίων Las civilizaciones precolombinas y sus conquistas, El Movimiento de Liberación Contemporáneo en América Latina, Centroamérica en Revolución
Είναι συγγραφέας, μεταξύ πολλών άλλων τίτλων, των βιβλίων Las civilizaciones precolombinas y sus conquistas, El Movimiento de Liberación Contemporáneo en América Latina, Centroamérica en Revolución. Έχει δημοσιεύσει με την Editorial Ocean Sur τους τίτλους: "Η ιστορία της Ισπανίας": Las guerrillas contemporaneas στη Λατινική Αμερική- Επαναστατικές διαδικασίες στη Λατινική Αμερική- Visión íntegra de América (τρεις τόμοι). íntegra de América (τρεις τόμοι) και Fidel Castro y la Revolución.
