Άρθρο
του Υπ.Εξωτ. της Βενεζουέλας Χόρχε Αρεάσα
Στις 27 Αυγούστου, ο Μάικ Πομπέο, υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, πραγματοποίησε μια ομιλία ενώπιον της 101ης Εθνικής Συνέλευσης της Αμερικανικής Λεγεώνας. Δεν είναι τυχαίο το φόρουμ που επέλεξε ο Πομπέο για να εξηγήσει και να δικαιολογήσει τις ορέξεις του για ολοκληρωτισμό και κυριαρχία σε όλο τον κόσμο από την εποχή του αμερικανικού φονταμενταλισμού.
Η αμερικανική (των ΗΠΑ δηλαδή) λεγεώνα είναι ο σύλλογος βετεράνων πολέμου, οι οποίοι όχι μόνο ενδιαφέρονται για την κοινωνική ασφάλιση των παλαίμαχων, αλλά έχουν και μεγάλη επιρροή στις πολεμικές πολιτικές των διαφόρων κυβερνήσεων για περισσότερα από 100 χρόνια. Το μήνυμα του γραμματέα του Πομπέο αφορούσε τον «Αμερικανισμό» στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τη θεωρητική και ρητορική του επιχειρηματολογία παραφράζοντας έναν παλιό παιδικό γλωσσοδέτη: «Ο κόσμος έχει ξε-αμερικανιστεί και πρέπει να τον ξανα-αμερικανίσουμε, αυτός που θα τον ξανα-αμερικανίσει, θα είναι ένα καλός αμερικανιστής». Παρόλο που φαίνεται παιχνίδι, δεν είναι. Μάλλον αποτελεί το θεμέλιο της πολυπόθητης κυριαρχίας της Ουάσιγκτον επί της ανθρωπότητας.
Ο Πομπέο ανέτρεξε στα κυριότερα κλισέ μιας ελιτίστικης και επιλεκτικής κατασκευής των Ηνωμένων Πολιτειών, που βασίζονται σε δογματικούς θρησκευτικούς παράγοντες, στην αυτοπεποίθηση του ότι είναι ο «εκλεκτός λαός», σε μια ασήμαντη επίκληση των λεγόμενων «Ιδρυτικών Πατέρων» και εκμεταλλεύτηκε επίσης την ευκαιρία για να επιτεθεί ανελέητα εναντίον «άλλων πιθανών αμερικανισμών». Το όραμά του βασίζεται στην άσκηση βίας, στο απόλυτο αξίωμα: «Αν δεν είσαι μαζί μου, τότε είσαι εναντίον μου». Αλλά ο σκοπός του Υπουργού Εξωτερικών στην ομιλία του πηγαίνει πολύ παρά πέρα. Ξεκινάει από την ανάγκη να φέρει και να επιβάλει το φιλοσοφικό, οικονομικό και πολιτικό μοντέλο της χώρας του στον υπόλοιπο κόσμο.
Η χρησιμοποιούμενη ρητορική φαίνεται να είναι μια μεταμοντέρνα προσαρμογή του διάσημου άρθρου του Τζον Ο’ Σάλιβαν του 1839, «Το Μεγάλο Έθνος του Μέλλοντος», από το οποίο προκύπτει το δόγμα του Έκδηλου Πεπρωμένου. Αν και, σύμφωνα με τον Πομπέο, αυτό το μέλλον έχει ήδη φτάσει. Αυτά τα δόγματα ξεκινούν ουσιαστικά από το τέλος του χρόνου, από την άφιξη του αμετάβλητου: δεν υπάρχει τίποτα να δημιουργηθεί, όλα έχουν ειπωθεί και γίνει, το καπιταλιστικό σύστημα επιβάλλεται σε ένα είδος δαρβινιανής φυσικής επιλογής όπου η κατάσταση των πλουσίων, φτωχών και κυρίαρχων και κυριαρχούμενων είναι προκαθορισμένη στις σημερινές και τις επόμενες γενεές.
Ο Πομπέο βασίζεται στην ιδέα της αριστείας του έθνους του. Κάνει αστεία με τη σύζυγό του για το δικαίωμα στην οπλοφορία. Περιφρονεί τα εκατοντάδες θύματα κάθε χρόνο στη χώρα του λόγω της βίας και της άνευ προηγουμένου ανοχής στην απόκτηση θανατηφόρων όπλων. Τέλος, και με βάση τις θρησκευτικές του ρίζες, σταματάει σε μια ουσιαστική διευκρίνιση στο επιχείρημά του: «Θέλουν να αποφύγουμε αυτές τις θεμελιώδεις αρχές, αρχές που μας δόθηκαν από τον Θεό, κωδικοποιήθηκαν στο Σύνταγμά μας και διδαχτήκαμε επαρκώς στα μαθήματα πολιτικής αγωγής στα σχολεία μας. Θέλουν να απορρίψουμε τις βασικές ιδέες κατανόησης της εξαιρετικότητας του έθνους μας, και δη του μεγαλείου του».
Ο «Αμερικανισμός» του Πομπέο είναι ένας περιορισμός σε δόγμα της επεκτατικής επιθυμίας μιας λευκής και προτεσταντικής κάστας που επιδιώκει να αγνοήσει τη σύνθεση ενός ποικιλόμορφου λαού στις ρίζες και τις εκφράσεις του, που πάει πολύ παραπέρα από ένα δογματικό στενό χιτώνα. Τροφοδοτεί το αρχικό όραμα του Τόμας Τζέφερσον με το βλέμμα και τη φιλοδοξία να επεκταθεί ακόμα και στον Ειρηνικό Ωκεανό και το Νότο. Τροφοδοτεί επίσης τον «αμερικανισμό» των σφαγών των αυτόχθονων λαών, οι οποίοι βρίσκονταν σε αυτό το έδαφος πολύ πιο πριν από τους «νεοαφιχθέντες» λευκούς και προτεσταντικούς αποίκους, αυτούς που το κυρίαρχο σύστημα ονομάζει «ιθαγενή αποθέματα». Και, βέβαια, τροφοδοτεί την μεταγενέστερη εκδίωξη από τα μεξικανικά εδάφη. Από εκεί ξεκινά η υλική αναζήτηση, ο πυρετός του χρυσού, προς τα ξένα εδάφη, που τους επέτρεψε να επεκταθούν, ριζωμένοι στο λόγο τους για θρησκευτικό προκαθορισμό. Κατακτούσαν τα πάντα μέσω της βίας και των όπλων, μέσω της εξόντωσης όποιου δεν τους έμοιαζε ή διαφωνούσε μαζί τους. Ένας συνδυασμός γενοκτονίας και απόπειρας πολιτισμικής καταστροφής.
Ο Πομπέο περιορίζει τον «αμερικανισμό» στην τέχνη του πολέμου. Η αγάπη για την πατρίδα αρωματίζεται μόνο με καμένη πυρίτιδα. Αυτός είναι ο «αμερικανισμός» που έριξε τις βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, που διέπραξε τις φρίκες στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Συρία και τη Λιβύη. Στην πραγματικότητα, το μοναδικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που άφησε άθικτο ο «αμερικανισμός» του Πομπέο ήταν το «Σχολείο της Αμερικής», όπου αρκετές γενιές ειδικών εκπαιδεύτηκαν στο να βασανίζουν, να εξαφανίζουν, να βιάζουν, να σκοτώνουν, να υπακούουν και να κυριαρχούν. Αλλά δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι ο «αμερικανισμός» της ελίτ υπέστη βαθιές ήττες στο πεδίο της μάχης: στην Κορέα, το Βιετνάμ ή την Πλάγια Χιρόν, όπου τα αξιοπρεπή στρατεύματα που ηγήθηκε ο αθάνατος Φιντέλ Κάστρο τους έκαναν να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει δύναμη που μπορεί να σπάσει τη βούληση ενός λαού που είναι αποφασισμένος να ζήσει στην ελευθερία, την αληθινή ελευθερία, που ο Πομπέο και οι ομοϊδεάτες του δεν γνωρίζουν ούτε καταφέρνουν να κατανοήσουν.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Πομπέο απογυμνώνει τον φόβο του, αποδεχόμενος ανοιχτά ότι ο «αμερικανισμός» του δεν είναι βαθιά ριζωμένος και αμφισβητείται από ευρείς τομείς της χώρας. Έχει δίκιο να ανησυχεί. Όταν αντιμετωπίζει τη διπλωματία μέσα από τα δόγματα που παρουσιάστηκαν, ξεδιπλώνει τη μιλιταριστική του ουσία, με δεδομένο ότι γι 'αυτούς υπάρχουν μόνο σύμμαχοι και εχθροί. Οι διπλωματικοί αξιωματούχοι λαμβάνουν εντολές ως στρατιώτες και γίνονται ειδικές δυνάμεις ιδεολογικού ελέγχου. Περιορίζει το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών σε «γραφειοκράτες των διεθνών οργανισμών». Αναφέρεται με περιφρόνηση στην άσκηση της διεθνούς δημοκρατίας, την υποτιμά και ουσιαστικά την απορρίπτει.
Ο «αμερικανισμός» του Πομπέο συγκρούεται και αποσυντίθεται ενάντια σε έναν άλλο «αμερικανισμό». Εκείνου που κατανοεί την ποικιλομορφία ενός απέραντου, δημιουργικού και εργατικού λαού. Ενός «αμερικανισμού» που αναγνωρίζεται στο χωρίς αποκλεισμούς διήγημα του Γουίλιαμ Φόκνερ, στις ακριβείς επιστολές του Μάρκ Τουέιν και του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Των αυτόχθονων λαών που λεηλατήθηκαν και σφαγιάστηκαν. Των υποδουλωμένων που εκδιώχθηκαν από την Αφρική. Των μεταναστών από όλο τον κόσμο που έδωσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες την πραγματική τους ταυτότητα και το μεγαλείο της ποικιλομορφίας. Ο «αμερικανισμός» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, του Μαλκόν Χ, του Άλμπερτ Πάρσον, ενός από τους Μάρτυρες του Σικάγο, ο οποίος δεν βρέθηκε ποτέ στον τόπο των γεγονότων αλλά αρνήθηκε να εγκαταλείψει τους αγωνιζόμενους συντρόφους του, ακόμα κι όταν αυτό τον οδήγησε σε έναν άδικο θάνατο. Του αμερικανισμού όλων εκείνων που με το νόμιμο δικαίωμά τους αποφάσισαν ποτέ να μην πάνε σε πόλεμο και απέρριψαν την επεμβατική έκκληση της ελίτ που τους κυβερνά.
Υπάρχει ένας «αμερικανισμός» που δεν υποκύπτει στους εκβιασμούς του Πομπέο, τον οποίο ο κόσμος αναγνωρίζει και με τον οποίο μπορεί να συζητήσει και να δουλέψει για την Ειρήνη. Είναι ακριβώς αυτή η πιθανότητα να επιβληθεί αυτός ο αληθινός και ποικίλος αμερικανισμός, που φοβούνται πραγματικά τα γεράκια και οι συντηρητικοί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο καταφεύγουν στην αυστηρότητα του πολέμου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αποκηρύσσουν τη δυνατότητα πολιτικής και διαλόγου, θεμελιώδεις αρχές της διπλωματίας και επιδιώκουν να φέρουν τον κόσμο σε ένα δυαδισμό των άκρων μεταξύ εκείνων που υποτάσσονται στα αιτήματά τους και αυτών που νόμιμα αντιστέκονται και ως εκ τούτου θα γίνουν τα θύματα της άγριας μανίας τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, από τη Μπολιβαριανή Κυβέρνηση της Βενεζουέλας, τηρούμε τις αξίες του σεβασμού στο διεθνές δίκαιο και τις κατευθυντήριες αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Ο Πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο έχει επαναλάβει σε κάθε περίσταση, εθνική ή διεθνή, τον ουσιαστικό και επίμονο προσανατολισμό προς την ειρήνη και το διάλογο: αυτή είναι η προτεραιότητα μας. Είμαστε παιδιά του Μπολίβαρ, ο οποίος πήγε στον πόλεμο μόνο για να απελευθερώσει λαούς, χωρίς άλλη ανταμοιβή παρά μόνο τη χειραφέτηση μιας ολόκληρης ηπείρου. Ο Απελευθερωτής δεν ήθελε ή δεν γνώριζε από λάφυρα, ενώ σήμερα η ελίτ της Ουάσιγκτον στο νέο της Δόγμα Εθνικής Ασφάλειας μιλάει για αντιπάλους και διεκδικεί τα λάφυρα μετά τις παράνομες παρεμβάσεις της ή τους άδικους πολέμους. Ως εκ τούτου, απέναντι στην ιμπεριαλιστική ομιλία του Ντόναλντ Τράμπ στην 74η σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η απάντησή μας, το σύμβολο αγώνα και αντίστασης μας, ήταν ο Μπολίβαρ, ενσωματωμένος σε εκείνη τη φωτογραφία μιας νεαρής Βενεζουελανής που διάβαζε το βιβλίο του Απελευθερωτή της Αμερικής στην έδρα της αντιπροσωπείας μας, ενώ ο φερόμενος αυτοκράτορας είχε επιδοθεί στην επίθεση κατά της εθνικής μας κυριαρχία και του λαού μας.
Ο αποκλεισμός και η πολιορκία κατά της Βενεζουέλας ή κατά της Κούβας είναι μέρος αυτών των πολιτικών που, μαζί με τον πόλεμο, αποτελούν την ουσία του διεστραμμένου «αμερικανισμού» των γερακιών της Ουάσιγκτον. Είναι αλήθεια ότι η πολιτική, ιδεολογική και ανθρώπινη θέση μας είναι εντελώς αντίθετη και ακυρωτική του «αμερικανισμού» του Μάικ Πομπέο και της αμερικανικής νεοσυντηρητικής φατρίας. Αλλά, ταυτόχρονα, ο «Δικός μας Αμερικανισμός», αυτός της Δικής μας Αμερικής, αυτός του αθάνατου Μπολίβαρ, τον οποίο διεκδίκησε ο Ούγκο Τσάβες, αντιστοιχεί, συμπληρώνει και αγκαλιάζει αυτόν τον άλλο λανθάνοντα «αμερικανισμό» της αμερικανικής κοινωνίας: εκείνον της ανοχής, του διαλόγου, της ισότητας, της αναγνώρισης της πολιτισμικής πολυμορφίας, της ειρήνης και του σεβασμού στην αυτοδιάθεση των λαών. Πιστεύουμε στη σύνεση του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών για να απαλλαγεί από τη φονταμενταλιστική ελίτ που τον υποδουλώνει για να εξαπολύσει όλες τις δημιουργικές και ελευθεριακές του δυνάμεις, μέχρι να επιτύχει την επιβολή αυτού του διαφορετικού και δυνατού, ποικιλόμορφου, αναγκαίου και ουσιαστικού «αμερικανισμού».