Πηγή: prin.gr
Άρης Χατζηστεφάνου
Σε δεινή θέση η οικονομία της Αργεντινής, αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης της κυβέρνησης Μάκρι, η οποία ζήτησε βοήθεια από το ΔΝΤ. Η προοπτική αυτή οδηγεί σε κατάρρευση το πέσο, με την κεντρική τράπεζα να «καίει» τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα. Τα αυξημένα επιτόκια της αμερικανικής FED ρουφάνε το χρήμα διεθνώς.
Μαζικές διαδηλώσεις προπομπός κοινωνικής έκρηξης
Κάποια χωροχρονική ανωμαλία πρέπει να επικρατεί εδώ και δεκαετίες πάνω από την Αργεντινή για να μπερδεύει τόσο πολύ τους αναλυτές και δημοσιολόγους σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την επικρατούσα αφήγηση, όταν κυβερνούν αντιδραστικές, νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, οι οικονομικές κρίσεις που ξεσπούν οφείλονται στη θητεία προηγούμενων πολιτικών, οι οποίοι έλαβαν φιλολαϊκά μέτρα. Αντίθετα, όταν η χώρα γνωρίζει τρομακτικούς ρυθμούς ανάπτυξης και εκατομμύρια άνθρωποι ανασύρονται από την απόλυτη φτώχεια –ακριβώς γιατί ορισμένοι αγνόησαν την οικονομική ορθοδοξία– τα εύσημα πρέπει να αποδοθούν στον νεοφιλελευθερισμό και σε διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ.
Αυτή την πρακτική, που κάνει το άσπρο μαύρο, επιχειρούν να εφαρμόσουν και σήμερα στην Αργεντινή, καθώς το εθνικό νόμισμα έχει χάσει το 50% της αξίας του από την αρχή του έτους και οι μαζικές διαδηλώσεις απειλούν να μετατραπούν σε γενικευμένη κοινωνική έκρηξη. Για τους πολίτες η κρίση μετριέται ήδη σε 75.000 απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, κλείσιμο δέκα υπουργείων και ανελέητα μέτρα λιτότητας. Το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να διακόψει την εκροή κεφαλαίων, έχει ανεβάσει τα επιτόκια στο 60% –το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο– ενώ τα στελέχη της κεντρικής τράπεζας θυμίζουν μηχανικούς ατμόπλοιου που ρίχνουν στη φωτιά δισεκατομμύρια δολάρια για να σταματήσουν την κατρακύλα του πέσο.
Ο πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι έχει, μέχρι στιγμής, αποδώσει την ευθύνη της κρίσης στις κακές καιρικές συνθήκες και την ξηρασία, την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας αλλά ακόμη και στους ίδιους τους Αργεντίνους, οι οποίοι δεν επιδεικνύουν «εθνική σύμπνοια απέναντι στον συμβιβασμό που απαιτείται για την εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων». Πιο απλά, φταίνε όλοι αλλά κυρίως οι εργαζόμενοι που αντιδρούν στις μαζικές απολύσεις και το πετσόκομμα μισθών και συντάξεων.
Όπως εξηγούσε, όμως, πρόσφατα ο οικονομολόγος Μάρκ Βάισμπροτ, ένας από τους βασικούς παράγοντες στους οποίους πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση ήταν ο πολύ μεγάλος εξωτερικός δανεισμός στον οποίο προχώρησε ο Μάκρι, τον οποίο θα μπορούσε να είχε αποφύγει με εσωτερικό δανεισμό. Σε αντίθεση με ό,τι παπαγαλίζουν νεοφιλελεύθεροι αναλυτές στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο, ο Βάισμπροτ εξηγούσε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση της Κριστίνα Κίρχνερ άφησε ένα ιδιαίτερα χαμηλό εξωτερικό χρέος αναλογικά με το μέγεθος της εθνικής οικονομίας. Αντίθετα ο Μάκρι αύξησε τον δανεισμό της κεντρικής κυβέρνησης από τα 63 στα 140 δισεκατομμύρια δολάρια. Και ύστερα ήρθε η καταστροφή που κανένας δεν περίμενε… τόσο γρήγορα.
Το κομβικό σημείο καμπής που έκρινε αποφασιστικά, αν όχι την πορεία, τουλάχιστον την ταχύτητα των εξελίξεων, ήταν ένας εξωγενής παράγοντας: Η αύξηση των επιτοκίων που αποφάσισε η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα FED λειτούργησε σαν ηλεκτρική σκούπα που τράβηξε από τις οικονομίες της περιφέρειας τη ρευστότητα σε δολάρια. Η σχετική αύξηση της τιμής του δολαρίου όχι μόνο απομακρύνει το οξυγόνο από χώρες όπως η Τουρκία, η Ινδία και η Αργεντινή, αλλά καθιστά ακόμη δυσχερέστερη την αποπληρωμή των χρεών που οι χώρες αυτές συσσώρευσαν στο αμερικανικό νόμισμα. Οι αποφάσεις της FED απειλούν τώρα την παγκόσμια οικονομία, τα χρέη της οποίας –άθροισμα ιδιωτικού και δημοσίου χρέους– αγγίζουν τα 247 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή 260% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το πρόβλημα της Αργεντινής είναι ότι, καλώντας το ΔΝΤ να δώσει «λύση» στα προβλήματα που προκλήθηκαν από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, εισήλθε και πάλι στον ίδιο φαύλο κύκλο που οδήγησε στην κοινωνική έκρηξη του 2001. Με την πρόσφατη εμπειρία των χωρών της ευρωζώνης, ακόμη και οι επενδυτές και οι σπεκουλαδόροι του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος γνωρίζουν ότι οι παρεμβάσεις του ΔΝΤ δεν καταστρέφουν απλώς ολόκληρες κοινωνίες –γεγονός που τους αφήνει παγερά αδιάφορους– αλλά και την ικανότητα των χωρών να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Ο Μάκρι, ζητώντας από το ΔΝΤ να εκταμιεύσει άμεσα τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, χάνει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη των αγορών. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάθε φορά που εμφανίζεται στην τηλεόραση για να καθησυχάσει τις αγορές, η αξία του εθνικού νομίσματος βυθίζεται περισσότερο, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να «καίει» πολύτιμα συναλλαγματικά αποθέματα, αυξάνοντας και το χρέος.
Όσοι συνήθιζαν να λένε ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει Αργεντινή συνειδητοποιούν ότι η Αργεντινή κινδυνεύει να γίνει Ελλάδα.
Το ακόμη πιο παρανοϊκό της υπόθεσης, όμως, είναι ότι οι νεοφιλελεύθεροι μουτζαχεντίν εξακολουθούν ακόμη να επιρρίπτουν ευθύνες στη διακυβέρνηση της οικογένειας Κίρχνερ, στα χρόνια της οποίας η Αργεντινή γνώρισε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στη Λατινική Αμερική και μια από τις ισχυρότερες στον πλανήτη. Προφανώς, οι νεοπερονιστές Κίρχνερ δεν μπορούν να αποτελούν πρότυπο αριστερής πολιτικής. Τα εύσημα για τα πρώτα ριζοσπαστικά μέτρα που έλαβαν, σχετικά με την αθέτηση πληρωμών και την αποδέσμευση του εθνικού νομίσματος από το δολάριο, πρέπει να αποδοθούν απευθείας στον λαό της Αργεντινής που τα επέβαλε με το αίμα 24 νεκρών διαδηλωτών. Αντίθετα, στα τελευταία χρόνια της προεδρίας Κίρχνερ εφαρμόστηκαν πολιτικές που άνοιγαν το δρόμο για τον νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα του Μάκρι. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι με την αθέτηση πληρωμών ανέσυραν από την απόλυτη φτώχεια εκατομμύρια πολίτες, αποδεικνύει ότι κάθε αντίσταση στη νεοφιλελεύθερη πολιτική σώζει ζωές, μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Ακόμη και στα τελευταία δύσκολα χρόνια της προεδρίας Κίρχνερ, όταν η χώρα δέχθηκε συντονισμένη επίθεση κερδοσκοπικών ταμείων που δρούσαν με τις πλάτες της Ουάσιγκτον, η χώρα βρισκόταν σε ασύλληπτα καλύτερη κατάσταση από αυτήν που είχε δημιουργήσει η πολιτική του ΔΝΤ μέχρι το 2001. H Χριστίνα Κίρχνερ πλήρωσε τον «ερασιτεχνισμό» που ακολουθήθηκε στα χρόνια της στάσης πληρωμών και το γεγονός ότι το χρέος πέρασε στο αμερικανικό δίκαιο, επιτρέποντας σε δικαστές στις ΗΠΑ να λειτουργούν σαν τιμωροί-εκτελεστές μιας ολόκληρης χώρας. Ακόμη και έτσι όμως, η κατάσταση που άφησε μπορεί να χαρακτηριστεί «ρόδινη» σε σχέση με το χάος που φέρνουν οι νεοφιλελεύθερες επιλογές του Μάκρι.
Αυτή την πρακτική, που κάνει το άσπρο μαύρο, επιχειρούν να εφαρμόσουν και σήμερα στην Αργεντινή, καθώς το εθνικό νόμισμα έχει χάσει το 50% της αξίας του από την αρχή του έτους και οι μαζικές διαδηλώσεις απειλούν να μετατραπούν σε γενικευμένη κοινωνική έκρηξη. Για τους πολίτες η κρίση μετριέται ήδη σε 75.000 απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, κλείσιμο δέκα υπουργείων και ανελέητα μέτρα λιτότητας. Το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να διακόψει την εκροή κεφαλαίων, έχει ανεβάσει τα επιτόκια στο 60% –το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο– ενώ τα στελέχη της κεντρικής τράπεζας θυμίζουν μηχανικούς ατμόπλοιου που ρίχνουν στη φωτιά δισεκατομμύρια δολάρια για να σταματήσουν την κατρακύλα του πέσο.
Ο πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι έχει, μέχρι στιγμής, αποδώσει την ευθύνη της κρίσης στις κακές καιρικές συνθήκες και την ξηρασία, την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας αλλά ακόμη και στους ίδιους τους Αργεντίνους, οι οποίοι δεν επιδεικνύουν «εθνική σύμπνοια απέναντι στον συμβιβασμό που απαιτείται για την εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων». Πιο απλά, φταίνε όλοι αλλά κυρίως οι εργαζόμενοι που αντιδρούν στις μαζικές απολύσεις και το πετσόκομμα μισθών και συντάξεων.
Όπως εξηγούσε, όμως, πρόσφατα ο οικονομολόγος Μάρκ Βάισμπροτ, ένας από τους βασικούς παράγοντες στους οποίους πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση ήταν ο πολύ μεγάλος εξωτερικός δανεισμός στον οποίο προχώρησε ο Μάκρι, τον οποίο θα μπορούσε να είχε αποφύγει με εσωτερικό δανεισμό. Σε αντίθεση με ό,τι παπαγαλίζουν νεοφιλελεύθεροι αναλυτές στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο, ο Βάισμπροτ εξηγούσε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση της Κριστίνα Κίρχνερ άφησε ένα ιδιαίτερα χαμηλό εξωτερικό χρέος αναλογικά με το μέγεθος της εθνικής οικονομίας. Αντίθετα ο Μάκρι αύξησε τον δανεισμό της κεντρικής κυβέρνησης από τα 63 στα 140 δισεκατομμύρια δολάρια. Και ύστερα ήρθε η καταστροφή που κανένας δεν περίμενε… τόσο γρήγορα.
Το κομβικό σημείο καμπής που έκρινε αποφασιστικά, αν όχι την πορεία, τουλάχιστον την ταχύτητα των εξελίξεων, ήταν ένας εξωγενής παράγοντας: Η αύξηση των επιτοκίων που αποφάσισε η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα FED λειτούργησε σαν ηλεκτρική σκούπα που τράβηξε από τις οικονομίες της περιφέρειας τη ρευστότητα σε δολάρια. Η σχετική αύξηση της τιμής του δολαρίου όχι μόνο απομακρύνει το οξυγόνο από χώρες όπως η Τουρκία, η Ινδία και η Αργεντινή, αλλά καθιστά ακόμη δυσχερέστερη την αποπληρωμή των χρεών που οι χώρες αυτές συσσώρευσαν στο αμερικανικό νόμισμα. Οι αποφάσεις της FED απειλούν τώρα την παγκόσμια οικονομία, τα χρέη της οποίας –άθροισμα ιδιωτικού και δημοσίου χρέους– αγγίζουν τα 247 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή 260% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το πρόβλημα της Αργεντινής είναι ότι, καλώντας το ΔΝΤ να δώσει «λύση» στα προβλήματα που προκλήθηκαν από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, εισήλθε και πάλι στον ίδιο φαύλο κύκλο που οδήγησε στην κοινωνική έκρηξη του 2001. Με την πρόσφατη εμπειρία των χωρών της ευρωζώνης, ακόμη και οι επενδυτές και οι σπεκουλαδόροι του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος γνωρίζουν ότι οι παρεμβάσεις του ΔΝΤ δεν καταστρέφουν απλώς ολόκληρες κοινωνίες –γεγονός που τους αφήνει παγερά αδιάφορους– αλλά και την ικανότητα των χωρών να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Ο Μάκρι, ζητώντας από το ΔΝΤ να εκταμιεύσει άμεσα τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, χάνει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη των αγορών. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάθε φορά που εμφανίζεται στην τηλεόραση για να καθησυχάσει τις αγορές, η αξία του εθνικού νομίσματος βυθίζεται περισσότερο, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα να «καίει» πολύτιμα συναλλαγματικά αποθέματα, αυξάνοντας και το χρέος.
Όσοι συνήθιζαν να λένε ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει Αργεντινή συνειδητοποιούν ότι η Αργεντινή κινδυνεύει να γίνει Ελλάδα.
Το ακόμη πιο παρανοϊκό της υπόθεσης, όμως, είναι ότι οι νεοφιλελεύθεροι μουτζαχεντίν εξακολουθούν ακόμη να επιρρίπτουν ευθύνες στη διακυβέρνηση της οικογένειας Κίρχνερ, στα χρόνια της οποίας η Αργεντινή γνώρισε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στη Λατινική Αμερική και μια από τις ισχυρότερες στον πλανήτη. Προφανώς, οι νεοπερονιστές Κίρχνερ δεν μπορούν να αποτελούν πρότυπο αριστερής πολιτικής. Τα εύσημα για τα πρώτα ριζοσπαστικά μέτρα που έλαβαν, σχετικά με την αθέτηση πληρωμών και την αποδέσμευση του εθνικού νομίσματος από το δολάριο, πρέπει να αποδοθούν απευθείας στον λαό της Αργεντινής που τα επέβαλε με το αίμα 24 νεκρών διαδηλωτών. Αντίθετα, στα τελευταία χρόνια της προεδρίας Κίρχνερ εφαρμόστηκαν πολιτικές που άνοιγαν το δρόμο για τον νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα του Μάκρι. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι με την αθέτηση πληρωμών ανέσυραν από την απόλυτη φτώχεια εκατομμύρια πολίτες, αποδεικνύει ότι κάθε αντίσταση στη νεοφιλελεύθερη πολιτική σώζει ζωές, μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Ακόμη και στα τελευταία δύσκολα χρόνια της προεδρίας Κίρχνερ, όταν η χώρα δέχθηκε συντονισμένη επίθεση κερδοσκοπικών ταμείων που δρούσαν με τις πλάτες της Ουάσιγκτον, η χώρα βρισκόταν σε ασύλληπτα καλύτερη κατάσταση από αυτήν που είχε δημιουργήσει η πολιτική του ΔΝΤ μέχρι το 2001. H Χριστίνα Κίρχνερ πλήρωσε τον «ερασιτεχνισμό» που ακολουθήθηκε στα χρόνια της στάσης πληρωμών και το γεγονός ότι το χρέος πέρασε στο αμερικανικό δίκαιο, επιτρέποντας σε δικαστές στις ΗΠΑ να λειτουργούν σαν τιμωροί-εκτελεστές μιας ολόκληρης χώρας. Ακόμη και έτσι όμως, η κατάσταση που άφησε μπορεί να χαρακτηριστεί «ρόδινη» σε σχέση με το χάος που φέρνουν οι νεοφιλελεύθερες επιλογές του Μάκρι.