Πέμπτη 4 Μαΐου 2023

Ρήξη, ανασχηματισμός και μεταρρυθμίσεις

Χριστίνα Πάντζου

Επεισοδιακό τέλος για τη συμμαχία που είχε συνάψει ο πρόεδρος της Κολομβίας με τα συντηρητικά κόμματα, τα οποία από τις εκλογές μέχρι τώρα υπονόμευσαν μεθοδικά την πορεία της χώρας προς την πρόοδο και την εξυγίανση.  Πλέον δεν θα υπάρχει κανένα πολιτικό ανάχωμα εντός της κυβέρνησης, όμως οι συσχετισμοί στο Κογκρέσο θα είναι πιο δύσκολοι.

«Ο λαός δεν μπορεί να κοιμάται. Δεν αρκεί που κέρδισε στις κάλπες. Η κοινωνική αλλαγή συνεπάγεται έναν συνεχή αγώνα […] Δεν μπορεί να αφήσουμε ασυνόδευτες τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις της αλλαγής για να τις διεκπεραιώσουν αυτοί που πάντα αντιτίθεντο σε αυτές». Η ομιλία του προέδρου της Κολομβίας, Γουστάβο Πέτρο, την Πρωτομαγιά, ενώπιον χιλιάδων οπαδών του, επικυρώνει τη νέα φάση στην οποία μπαίνει η κυβέρνησή του. 

Μετά τη ρήξη της συμμαχίας του με τα συντηρητικά κόμματα που υπονόμευαν τις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί, ο Πέτρο ζήτησε από τον λαό να βρίσκεται σε επιφυλακή και κινητοποίηση, όχι απλά για να υπερασπιστεί αλλά και να επιβάλει τις νέες νομοθεσίες που η κυβέρνησή του κατέθεσε στο Κογκρέσο για την υγεία, το εργασιακό και το συνταξιοδοτικό αλλά και την επιδιωκόμενη αγροτική μεταρρύθμιση. Προειδοποιώντας πως αλλιώς «μπορεί να υπάρξει επανάσταση».

Λίγο πριν απευθυνθεί στους πολίτες για την εργατική Πρωτομαγιά, έγινε και η ορκωμοσία του νέου υπουργικού του συμβουλίου, μετά τον ανασχηματισμό της περασμένης Τετάρτης. Και οι επτά νεοδιορισμένοι υπουργοί ανήκουν σε πιο προοδευτικό φάσμα της πολιτικής σκηνής. Τρεις, μάλιστα, ανήκαν στην επιτελική ομάδα του Πέτρο, όταν αυτός ήταν δήμαρχος της πρωτεύουσας Μπογκοτά (2012-2015): ο νέος υπουργός Υγείας, ο γιατρός Αλφόνσο Χαραμίγιο, ήταν επικεφαλής του συστήματος υγείας στην πρωτεύουσα, ο νέος ομόλογός του Μεταφορών, Γουίλιαμ Καμάργο, διετέλεσε διευθυντής του Ιδρύματος πολεοδομικής Ανάπτυξης της πόλης επί της δημαρχίας Πέτρο, ενώ ο νέος υπουργός Οικονομικών, Ρικάρντο Μπονίγια, ήταν επικεφαλής των Οικονομικών του Δήμου.

AP Photo/Ivan Valencia

Είναι ο διορισμός του Μπονίγια που περισσότερο συζητείται, καθώς ήρθε να αντικαταστήσει τον Χοσέ Αντόνιο Οκάμπο, τη «φωνή που καθησύχαζε αγορές και επενδυτές», όπως τον αποκαλούσαν τα ΜΜΕ, και που με την έξοδό του από την κυβέρνηση ζήτησε οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις να συνάδουν με τους αναγκαίους δημοσιονομικούς κανόνες. Παρά την εξαιρετική και «υπεύθυνη» διαχείριση που έκανε στα οικονομικά της πρωτεύουσας, κάποιοι ήδη κάνουν λόγο για δυσπιστία και αβεβαιότητα στον οικονομικό ορίζοντα.

Η ρήξη και οι νέοι συσχετισμοί

«Ο ανασχηματισμός γίνεται γιατί, παρότι στοιχηματίζουμε υπέρ του διαλόγου, αυτός απορρίφθηκε από κάποιες ηγεσίες της παραδοσιακής και κατεστημένης πολιτικής», εξήγησε ο Πέτρο, ανακοινώνοντας και το τέλος της συμμαχίας με το Συντηρητικό, το Κόμμα της Ενωσης και το Φιλελεύθερο, μετά την καταψήφιση ή απουσία βουλευτών αυτών των κομμάτων στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση της Υγείας στη Βουλή.

Πολλοί θεωρούν πως αυτή η ρήξη θα τον δυσκολέψει ακόμη περισσότερο να περάσει τις αλλαγές που έχει υποσχεθεί. Αλλά ο Πέτρο επιμένει πως θα συνεχίσει να επιδιώκει «μεγάλες εθνικές συμφωνίες, για να δοθούν καλύτερες συνθήκες στους πολίτες». Στοιχηματίζοντας σε μια νέα στρατηγική: να διαπραγματευτεί τις όποιες αλλαγές όχι πλέον με τις «αγκυλωμένες ηγεσίες» των συντηρητικών πρώην συμμάχων του και των Φιλελεύθερων (με τις οποίες η ρήξη μοιάζει οριστική), αλλά με επιμέρους βουλευτές και γερουσιαστές τους. Ρίχνοντας παράλληλα γέφυρες και κάνοντας χειρονομίες καλής θέλησης προς διάφορα μέλη τους, αλλά ακολουθώντας διαφορετική στάση απέναντι στο Συντηρητικό και το Κόμμα της U και διαφορετική απέναντι στους Φιλελεύθερους.

Ο Πέτρο απέπεμψε υπουργούς μέλη ή προσκείμενους στα δύο πρώτα κόμματα. Αλλά διατήρησε στην κυβέρνηση, αναθέτοντάς του τώρα το υπουργείο Πληροφορικής και Επικοινωνιών, τον Μαουρίσιο Λισκάνο, πρώην μέλος της Ενωσης, που ωστόσο έχει στενές σχέσεις με την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος και θα μπορούσε να την επηρεάσει. Οπως διατήρησε στις θέσεις τους και σημαντικά στελέχη των Συντηρητικών στον κρατικό μηχανισμό.

Οσο για τους Φιλελεύθερους, όχι μόνο δεν αντικατέστησε τους δύο εκπροσώπους τους στα υπουργεία Δικαιοσύνης και Στέγης, αλλά ανέθεσε το υπουργείο Εσωτερικών στον Λουίς Φερνάντο Βελάσκο, εκπρόσωπο της αριστερής πτέρυγας των Φιλελεύθερων, που διαφώνησε με τον ηγέτη τους, Σέσαρ Γκαβίρια. Ο Βελάσκο, άλλωστε, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο γράμμα διαμαρτυρίας που έστειλαν οι 18 από τους 32 βουλευτές του κόμματος για την απόφαση του Γκαβίρια να μη στηρίξει τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας. Αποκαλυπτικό της τεράστιας βαρύτητας που μπορεί να έχει η πιο προοδευτική πτέρυγα αυτού του κόμματος είναι το γεγονός πως το νομοσχέδιο για το σύστημα υγείας κατάφερε τελικά να συζητηθεί στη Βουλή, χάρη στην ψήφο βουλεύτριας των Φιλελευθέρων.

Θα μπορούσε να αποδώσει αυτή η στρατηγική; Οποιαδήποτε μεταρρύθμιση πρέπει να περάσει από τη Γερουσία, όπου ο κυβερνών συνασπισμός του Πέτρο και τα κόμματα που ακόμη παραμένουν στη συμμαχία διαθέτουν 40 έδρες, ενώ η δεδηλωμένη αντιπολίτευση κατέχει 26. Οπως εκτιμά η ενημερωτική πλατφόρμα La Silla Vacía, το στοίχημα του Πέτρο για να πετύχει την πλειοψηφία των 55 ψήφων που θα του επιτρέψουν την έγκριση των μεταρρυθμίσεων, είναι να αποσπάσει τη στήριξη τουλάχιστον 15 από τους 39 γερουσιαστές που έχουν το Συντηρητικό, το Κόμμα της U και οι Φιλελεύθεροι, ιδίως δε των τελευταίων.

Για τον πρόεδρο Γουστάβο Πέτρο φαίνεται πως αυτή η στρατηγική είναι μονόδρομος για την υιοθέτηση των αλλαγών που υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους, με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει. Με δεδομένη τη στάση της Δεξιάς σε κάθε της έκφανση και των συντηρητικών κομμάτων για να μην αλλάξουν και πολλά σε βάθος, ο Πέτρο έκανε έκκληση στους πολίτες: «Μη μας αφήνετε μόνους σε αυτά τα τεράστια, ψυχρά μέγαρα. Μη μας αφήνετε μόνους απέναντι στην αγέλη των προνομιούχων. Αυτή είναι η στιγμή των αλλαγών και δεν πρέπει να υποχωρήσουμε».