Κυριακή 4 Αυγούστου 2013

Κίνα και Βενεζουέλα στην μετά-Τσάβες εποχή

Πηγή: Rebelión
Του Xulio Ríos

Είναι πολύ γνωστοί οι δεσμοί ανάμεσα σε Κίνα και Βενεζουέλα, οι οποίοι αναπτύχθηκαν έντονα κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ούγκο Τσάβες (1998-2012). Μετά τις εκλογές στη Βενεζουέλα στις 14 του προηγούμενου Απρίλη, παρακολουθούμε την εξερεύνηση μιας νέας ώθησης που πιστοποιείται με τον πρόσφατο πολλαπλασιασμό των επισκέψεων υψηλού επιπέδου αξιωματούχων των δύο χωρών. Τον Μάιο ήταν ο αντιπρόεδρος Λι Γουαντσάο αυτός που εμφανίστηκε στο Καράκας για να εκφράσει τη στήριξή του σε έναν Νικολάς Μαδούρο αμφισβητούμενο ως προς τη δίκαιη νίκη του. Ο Λι ήταν εκ των πρώτων ξένων ηγετών που επισκέφτηκε τη Βενεζουέλα. Αργότερα, αξιωματούχοι όπως ο Ντιοσντάνο Καμπέγιο και ο αντιπρόεδρος Αρεάσα έγιναν δεκτοί στο Πεκίνο. Και οι δύο λειτουργούν ως προπομποί της περιοδείας που θα πραγματοποιήσει το Σεπτέμβρη ο Μαδούρο στον ασιατικό γίγαντα.

Κατά την επίσκεψη του προέδρου της Εθνοσυνέλευσης της Βενεζουέλας, Ντιοσντάνο Καμπέγιο, στο Πεκίνο μέσα στον Ιούλιο, ο Λι Γουαντσάο χαρακτήρισε την Βενεζουέλα τον καλύτερο φίλο της Κίνας στη Λατινική Αμερική. Ο Καμπέγιο επισκέφτηκε την κεντρική σχολή του ΚΚ Κίνας και έδειξε ενδιαφέρον για σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ PSUV και ΚΚΚ.

Η επίσκεψη του αντιπροέδρου Αρεάσα είχε χαρακτήρα περισσότερο οικονομικό, με τρεις βασικούς άξονες. Κατά πρώτο λόγο, να μεγαλώσει το φάσμα μιας συνεργασίας διαφοροποιημένης αλλά επίσης πολύ εστιασμένης στους τομείς της ενέργειας και της τεχνολογίας, ανοίγοντας και άλλα πεδία συνεργασίας, και πιο συγκεκριμένα στη γεωργία. Η Βενεζουέλα διαθέτει 30 εκ. εκτάρια καλλιεργήσιμης έκτασης και η διατροφική ασφάλεια είναι ένα ζήτημα κλειδί που απασχολεί και τις δύο χώρες. Το πρόγραμμα AgroVenezuela για να αυξηθεί η αγροτική παραγωγή δεν έχει δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η Κίνα έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια πολλαπλούς μηχανισμούς συνεργασίας σ’ αυτό το πεδίο με χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και τη Ρωσία, περιλαμβάνοντας την ενοικίαση ή αγορά γης για την παραγωγή τροφίμων που προορίζονται για τον τεράστιο πληθυσμό της, με δεδομένη τη μείωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων λόγω της προωθούμενης εκβιομηχάνισης. Η Βενεζουέλα επιζητεί έναν εταίρο που να του επιτρέπει να αναπτύξει με επιτυχία έναν δικό της αγροδιατροφικό τομέα.

Κατά δεύτερο λόγο, οι ειδικές οικονομικές ζώνες, ένα μοντέλο που διευκόλυνε το άνοιγμα της Κίνας στο εξωτερικό κατά τη δεκαετία του ’80 και προκαλεί ενδιαφέρον στη Βενεζουέλα, αν και οι αρχές της ασιατικής χώρας έχουν προειδοποιήσει για την ανάγκη να προσαρμόσουν το μοντέλο στις συνθήκες κάθε χώρας. Η Κίνα προϊδεάστηκε αυτές τις ελεύθερες ζώνες ως εργαλείο για την προσέλκυση χρηματοοικονομικών και τεχνολογικών πόρων και εξειδίκευσης (expertise). Αυτό τον καιρό αναλύονται αυτές οι ζώνες για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους και να εισηγηθούν οι απαιτήσεις για την εφαρμογή τους, έτσι ώστε να υιοθετηθεί μια παρόμοια φόρμουλα στη Βενεζουέλα.

Κατά τρίτο λόγο, η διαπραγμάτευση ενός νέου δανείου αξίας 5 δις δολαρίων. Η Βενεζουέλα είναι ένας από τους βασικούς αποδέκτες δανείων της Κίνας στη Λατινική Αμερική. Συνολικά [τα δάνεια] αθροίζουν σε 44,5 δις δολάρια. Αυτό το χρέος αποπληρώνεται με βαρέλια πετρελαίου, με ρυθμό 270.000 βαρέλια ημερησίως. Για το επόμενο έτος, οι ανάγκες της Κίνας για πετρέλαιο εκτιμώνται να αυξηθούν κατά 5%. Στην Κίνα, η Βενεζουέλα βρίσκει τον τρόπο να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες χρηματοδότησης από αμερικανικές ή ευρωπαϊκές τράπεζες, ή από οντότητες όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Διεθνής Τράπεζα Ανάπτυξης. Η καθημερινή εξαγωγή βαρελιών πετρελαίου στην κινεζική αγορά μπορεί να φτάσει μέσα σε λίγα χρόνια το 1.000.000.

Η απόφαση για την παραχώρηση αυτού του νέου δανείου θα μπορούσε να είναι άμεση, αν και πιθανόν να μη γίνει γνωστή πριν το Καράκας βρει λύση με εγγυήσεις στο σκάνδαλο υπεξαίρεσης 84 εκ. δολαρίων του Σινο-Βενεζουελανού Ταμείου, που δημιουργήθηκε το 2007 από τις δύο χώρες για να χρηματοδοτήσει διάφορα σχέδια τόσο κοινωνικού όσο και παραγωγικού χαρακτήρα. Το 2009, το ταμείο αυτό ενισχύθηκε με το λεγόμενο Fondo Gran Volumen Largo Plazo (ταμείο μεγάλου όγκου και μακράς προθεσμίας), με ένα κεφάλαιο 20 δις δολαρίων.

Η Κίνα μοιράζεται με τη Βενεζουέλα την επιθυμία να προωθήσει εγχώρια μοντέλα ανάπτυξης και την άμυνα καθ’ υπέρβαση της εθνικής κυριαρχίας. Το Πεκίνο, ακόμα και διατηρώντας πολιτικές και ιδεολογικές συμπάθειες, κρατά αποστάσεις σχετικά με τους αντιαμερικανικούς τόνους της μπολιβαριανής ρητορικής. Από την άλλη πλευρά, το απασχολεί η σταθερότητα της πολιτικής της Βενεζουέλας. Η προτίμησή του είναι να δίνει προτεραιότητα στον πραγματισμό και το αμοιβαίο συμφέρον, δίνοντας περιεχόμενο σε μια σχέση που θα είναι τόσο περισσότερο αποτελεσματική όσο λιγότερο καυχιέται γι’ αυτήν.

Κατόπιν της αμοιβαίας αξιολόγησης των προόδων που έχουν καταγραφεί στη διμερή συνεργασία, οι σινο-βενεζουελανές σχέσεις θα μπορούσαν να μπουν σε μια νέα φάση, ασφαλώς πιο ώριμη και ολοκληρωμένη. Παράλληλα, οι σχέσεις της Κίνας με άλλους μπολιβαριανούς εταίρους, ένα ζήτημα που θα μπορούσε να μπει στην ατζέντα της συνόδου της ALBA στο Γκουαγιακίλ στις 30 Ιουλίου, με την ιδιαίτερη εξαίρεση της Νικαράγουας, η οποία διατηρεί τη διπλωματική αναγνώριση της Δημοκρατίας της Κίνας (Ταϊβάν).