Παρασκευή 8 Απριλίου 2022

Πέθανε ο Κουβανός διανοούμενος Ambrosio Fornet

Πηγή: Granma - Órgano oficial del PCC
Συγγραφέας: Madeleine Sautié 
Mετάφραση: Dimitris Babakos

Έμαθα για τον αποχαιρετισμό σου χθες και μια φράση μου έρχεται στο μυαλό, από παλιά μαθημένη, όταν η ανάγνωση εκείνων των αξέχαστων ιστοριών που ήρθαν στο φως από τον εκδότη του Εθνικού Συμβουλίου Πολιτισμού, έγινε απαραίτητη για εμάς τα πρώτα χρόνια.

«Πρέπει να το πούμε από την αρχή. Ο Κάφκα ήθελε να μας εμποδίσει να μάθουμε το έργο του». Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε ο πρόλογος του Relatos del checo genial, που δημοσιεύτηκε στην Κούβα το 1964. Υπεγράφη από τον Ambrosio Fornet, επίσης υπεύθυνο για την επιλογή ορισμένων κειμένων στα οποία θα επέστρεφε κάθε αναγνώστης των κλασικών, μία η περισσότερες φορές, κατά την εμβάθυνση από την πρώτη συνάντηση της δημιουργικής δύναμης αυτών των σελίδων.

Η επίδραση της πρόσκλησης, που μόλις διαβάστηκε δεν μπορούσε να απορριφθεί, ήταν συγκλονιστική, και αυτές οι γραμμές εξετάστηκαν –γραμμένες σαν ο συγγραφέας τους να γνώριζε από πολύ κοντά το πρόσωπο για το οποίο μιλούσε– με απόλυτη χαρά που προετοίμαζε τον αναγνώστη, για το συμπόσιο που θα εξελισσόταν στις επόμενες σελίδες με το έργο του Φραντς Κάφκα.

Ήταν ήδη συγγραφέας ο Ambrosio Fornet, όταν η πορεία της ζωής τον οδήγησε να αναλάβει άλλα πεπρωμένα, που σχετίζονται επίσης με βιβλία, αν και δεν στόχευαν ακριβώς στο να χτίσει το έργο του, τη μυθοπλασία. Το 1958 είχε εκδώσει ένα βιβλίο με διηγήματα αλλά η δημοσιογραφία τον είχε καλέσει να μπει στα χωράφια της. Σε κάθε έργο που του ανατέθηκε μετά τον επαναστατικό θρίαμβο, άφηνε το δημιουργικό και κρίσιμο στίγμα του και μαζί του ένα έργο που θα τον έκανε έναν από τους πιο εξέχοντες διανοούμενους της εποχής του.

Μαζί με τον παιδαγωγό Herminio Almendros εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο του Υπουργείου Παιδείας, όπου τα καθολικά έργα για παιδιά και νέους έπρεπε να προσαρμοστούν στα πρότυπα της Κούβας. Αργότερα, μαζί με τον Edmundo Desnoes, διηύθυνε το τμήμα Τέχνης και Λογοτεχνίας του National Editor, με επικεφαλής τον Alejo Carpentier. Χάρη στην εγρήγορση του Εθνικού Τύπου –αναφέρθηκε σε συνέντευξή του στη Granma– είχαν προχωρήσει τα ουσιαστικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας της Ευρώπη, με πρώτο τον Δον Κιχώτη και όχι λίγους κλασικούς της ποίησης και του θεάτρου.

Όμως, πολλή λογοτεχνία του 20ού αιώνα έλειπε, και ήταν ο Fornet που ανάλαβε την ευθύνη της επικαιροποίησης του εκδοτικού σχεδίου. «Κατά την επιλογή των έργων με τα οποία θα ξεκινούσαμε αυτή τη δουλειά, βάζαμε τους Τζέιμς Τζόις, Φραντς Κάφκα και Μαρσέλ Προυστ στις τρεις πρώτες θέσεις. Δηλαδή η εμπροσθοφυλακή της εμπροσθοφυλακής. Τα κλασικά του 20ου αιώνα. Στη συλλογή Cocuyo, που για αρκετά χρόνια ονομάστηκε η Χρυσή Εκδοτική Εποχή της Κούβα, έρχεται στο φως όλη αυτή τη λογοτεχνία».

Στη συνέχεια θα υπέγραφε ένα εκτενές δοκιμιακό έργο τυπικό των προσπαθειών που πραγματοποιήθηκαν. Το βιβλίο στην Κούβα , για παράδειγμα, είναι ένας ουσιαστικός τίτλος για να μάθετε για τον εκδοτικό κόσμο του 18ου και 19ου αιώνα και στην τελευταία του έκδοση ρίχνει μια στοχαστική ματιά στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Συνήθιζαν οι φίλοι του Fornet να του δείχνουν τα γραπτά τους. «Δεν το έκαναν επειδή ήμουν ιδιοφυΐα, αλλά επειδή τους μιλούσα καθαρά. Συνήθισαν να μου τα δείχνουν και εγώ να τα διαβάζω. Έφτασε να λέγεται: Αν δεν τα έχει διαβάσει ο Αμβρόσιο, δεν θα δημοσιευτούν. Κατέληξα να μου αρέσει να κρίνω και να μην με κρίνουν και σταδιακά έγινα αυτό που έλεγαν ο κριτικός της γενιάς του», ανέφερε κάποτε.

Επιφανές μέλος της Ακαδημίας Γλωσσών της Κούβας, ο Fornet ήταν επίσης άνθρωπος του κινηματογράφου. Εκτός από την συνεισφορά του σε ένα εκδοτικό έργο πολλών τόμων σχετικά με τη δραματουργικό κινηματογράφο, και το ντοκιμαντέρ, έγραψε το σενάριο για το Portrait of Teresa . «Πήγαμε ο Pastor κι εγώ στον κινηματογράφο για να δούμε την αντίδραση του κοινού και ήταν πάντα η ίδια ιστορία. Τα ζευγάρια έβγαιναν έξω λογομαχώντας. Νομίζω ότι δεν υπήρξαν ποτέ περισσότερα διαζύγια στην Κούβα», είπε χαριτολογώντας σε μια περίσταση.

Επαναστάτης κριτικός, ικανός να αποκαλεί τα πράγματα με το όνομά τους, χωρίς να χαϊδεύει ή να αποπαίρνει, ουσιαστικός υπερασπιστής του πολιτισμού μας. Διανοούμενος με επίγνωση του τι σήμαινε η Κουβανική Επανάσταση για τη χώρα του, Άξιος για το Εθνικό Βραβείο Εκδόσεων και το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Η Διεθνής Έκθεση της Αβάνας του 2012 ήταν αφιερωμένη σε αυτόν και τα γραπτά του έλαμψαν σε αυτή.

Για όσους έζησαν το έργο που δημοσιεύτηκε στη Κούβα, το δικό του δημιουργικό έργο, δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία, ότι το μεγαλύτερο έπαθλο είναι αυτό της συνεισφοράς, με την κολοσσιαία προσπάθειά του, στην εδραίωση του πολιτισμού στο Κουβανό αναγνώστη. Με αυτό το τρόπαιο ο Ambrosio Fornet κερδίζει την αιωνιότητα.