Πηγή: Cubadebate.cu
του Φρέι Μπέτο[1]
του Φρέι Μπέτο[1]
Οι εκλογές της Κυριακής 7 Οκτώβρη αποκάλυψαν ότι η βραζιλιάνικη πολιτική γίνεται κάθε φορά πιο συντηρητική. Ο επόμενος πρόεδρος της χώρας, που θα αναλάβει την εξουσία την 1η Γενάρη 2019, θα καθοριστεί στον δεύτερο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης – που θα λάβει χώρα στις 28 Οκτώβρη – ανάμεσα στον Ζαΐρ Μπολσονάρο (PSL) και του Φερνάντο Χαντάντ (PT).
Ολόκληρη η εκλογική διαδικασία οργανώθηκε από τη φυλακή και το νοσοκομείο. Από τη φυλακή για τον πρώην πρόεδρο Λούλα (ΡΤ), κρατούμενο στην Κουριτίμπα για μια κατηγορία που στερείται στοιχείων. Και από το νοσοκομείο για τον λοχαγό Ζαΐρ Μπολσονάρο, που εισήχθη αφού μαχαιρώθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του.
Ο Μπολσονάρο έλαβε 49,3 εκατομμύρια ψήφους (46,05%) και ο Φερνάντο Χαντάντ, προτεινόμενος από τον Λούλα, 31,3 εκατομμύρια (29,24%) από τα 147,3 εκατ. ψηφοφόρους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο λοχαγός υποψήφιος σχεδόν δεν χρησιμοποίησε τηλεοπτικό χρόνο στην καμπάνια του, δεν συμμετείχε στα ντιμπέιτ του Σεπτέμβρη με τους αντιπάλους του ούτε έκανε καμπάνια στους δρόμους. Ήταν οι ψηφοφόροι από τα Βορειοανατολικά αυτοί που εξασφάλισαν την παρουσία του ΡΤ [2] στο δεύτερο γύρο. Οι υπόλοιπες τέσσερις περιφέρειες της Βραζιλίας έδωσαν τη νίκη στο PSL [3].
Ο Μπολσονάρο είδε επίσης να εκλέγονται οι γιοί του Φλάβιο, γερουσιαστής στο Ρίο, και Εντουάρντο, ομοσπονδιακός βουλευτής στο Σάο Πάουλο. Και επιπλέον, έφερε στο Εθνικό Κογκρέσο διάφορους ευαγγελιστές πάστορες, στρατιωτικούς και αστυνομικούς.
Το αποτέλεσμα είχε σαν συνέπεια την εκμηδένιση του PSDB [4], του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, που στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές πόλωσε την διαμάχη με το ΡΤ του Λούλα. Ο Ζεράλντο Αλκμίν, υποστηριζόμενος από τον Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο [5], έλαβε μόνο το 4,76% των ψήφων.
Η κυβέρνηση Τέμερ ηττήθηκε συντριπτικά στις κάλπες. Κανένας από τους 11 υπουργούς που συμμετείχαν στην εκλογική μάχη δεν εξελέγη. Έμειναν εκτός οι ηγετίσκοι Ρομέρο Ζουκά, Εουνίσιο Ολιβέιρα και Έντισον Λομπάο, όλοι πρώην υπουργοί του Τέμερ.
Η περιβαλλοντολόγος Μαρίνα Σίλβα, του Δικτύου Βιωσιμότητας (REDE), που σε κάθε μια από τις δύο προηγούμενες εκλογές έπαιρνε κοντά στα 20 εκατ. ψήφους, έλαβε τώρα λίγο περισσότερο από ένα εκατομμύριο.
Η δικηγόρος Ζανάινα Πασκοάλ, αρχιτέκτονας της διαδικασίας καθαίρεσης (impeachment) της πρώην προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ, ήταν η υποψήφια για το κοινοβούλιο που ψηφίστηκε περισσότερο στην ιστορία της Βραζιλίας. Εξελέγη βουλευτής της πολιτείας του Σάο Πάουλο με 2 εκατομμύρια ψήφους.
Το Εθνικό Κοινοβούλιο υπέστη μια εκπληκτική ανανέωση. Ονόματα που έβγαιναν ως επικρατέστερα στις δημοσκοπήσεις, όπως των υποψήφιων γερουσιαστών Ντίλμα Ρούσεφ και Εντουάρντο Σουπλίκι, ηττήθηκαν, όπως και ο Κριστόβαμ Μπουάρκε, υποψήφιος γερουσιαστής στο Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα [της πρωτεύουσας Μπραζίλια]. Στην Βουλή των Αντιπροσώπων, το PSL – το Κόμμα του Μπολσονάρο – θα έχει τη δεύτερη σε μέγεθος κοινοβουλευτική ομάδα (52). Η μεγαλύτερη θα είναι του ΡΤ (56).
Στο Μαρανιάο, η δυναστεία Σάρνεϋ δείχνει οριστικά τελειωμένη. Η Ροσεάνα, η κόρη του πρώην προέδρου, ηττήθηκε από τον Φλάβιο Ντίνο, του PcdoB [6], επανεκλεγέντα κυβερνήτη. Για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια, η οικογένεια Σάρνεϋ δε θα έχει κανέναν εκπρόσωπο στο Εθνικό Κοινοβούλιο. Στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο Χαντάντ θα μπορεί να υπολογίσει στην υποστήριξη του Σίρο Γκόμες, του PDT [7], που έλαβε το 12,4% των ψήφων, και των λοιπών προοδευτικών υποψηφίων.
Ο Μπολσονάρο, από την πλευρά του, θα ρίξει το βάρος στο να επαναλάβει τις δηλώσεις υπέρ των βασανιστηρίων, της ομοφοβίας, της διάκρισης των ινδιάνων και των κατοίκων των κιλόμπο [8] και της καταβολής χαμηλότερων μισθών στις γυναίκες. Και της διατήρησης των παρακάτω σημείων στο κυβερνητικό του πρόγραμμα: αλλαγή της πολιτικής ανθρώπινων δικαιωμάτων, απελευθέρωση της χρήσης πυροβόλων όπλων, «να αποκαθάρει την ιδεολογία του Πάουλο Φρέιρε» [9] και να «τυποποιήσει ως τρομοκρατία τις εισβολές σε αγροτικές και αστικές ιδιοκτησίες».
Ο Χαντάντ, από την άλλη, θα εμφανιστεί ζημιωμένος από τις καταγγελίες διαφθοράς κατά των στελεχών του ΡΤ.
Πώς εξηγείται η άνοδος του Μπολσονάρο; Αν και ήταν ομοσπονδιακός βουλευτής επτά διαδοχικές περιόδους, επί 28 χρόνια, τώρα βγήκε από το πολιτικό κενό που δημιούργησε το Lava Jato [10] και κατάφερε να παρουσιαστεί ως «το νέο», υιοθετώντας την ηθικοπλαστική ρητορική της υπεράσπισης της οικογένειας και της μάχης κατά της αστικής βίας. Προσέλκυσε τους απογοητευμένους με την πολιτική ψηφοφόρους, και ιδιαίτερα, ενίσχυσε σε όλη τη χώρα το κύμα κατά του ΡΤ.
Για τον Χαντάντ δε θα είναι εύκολο να νικήσει τον Μπολσονάρο. Θα πρέπει να επιμείνει στη σημασία της δημοκρατίας απέναντι στον αυταρχική ρητορική του λοχαγού, καθώς μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το 69% των βραζιλιάνων προτιμά αυτό το πολίτευμα διακυβέρνησης και μόνο το 12% την δικτατορία. Αλλά, τι γίνεται αντιληπτό ως δημοκρατία; Το δικαίωμα του πολίτη να οπλίζεται για να αντιμετωπίσει τους εγκληματίες σύμφωνα με τον νόμο «οφθαλμός αντί οφθαλμού»;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μπολσονάρο θα ενισχύσει το λόγο του Τέμερ σύμφωνα με τον οποίο για όλα τα κακά της Βραζιλίας, όπως η ανεργία των 12 εκατομμυρίων ατόμων και η οικονομική ύφεση, είναι ευθύνη των 13 χρόνων διακυβέρνησης του ΡΤ. Και θα εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι οι βασικοί ηγέτες του ΡΤ είναι κατηγορούμενοι για διαφθορά στο Lava Jato.
Ο Χαντάντ δεν θα μπορέσει να διατηρήσει τη συνέπειά του με τη ρητορική του ΡΤ όπως έκανε στον πρώτο γύρο, με κίνδυνο να μην πετύχει την υποστήριξη πλατιών λαϊκών στρωμάτων του βραζιλιάνικου πληθυσμού που δεν συμπαθούν τις προτάσεις του Μπολσονάρο. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, ο Χαντάντ θα πρέπει να αρχίσει μια ρητορική πιο κοντά στην ιδεολογία του PSDB παρά του ΡΤ, υποσχόμενος μια κυβέρνηση συμβιβασμού των τάξεων, όπως προσπάθησε η Ντίλμα στη δεύτερη θητεία της.
[1] Ο Frei Betto (1944) είναι βραζιλιάνος θεολόγος, συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής. Από τους γνωστότερους εκπροσώπους της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και συγγραφέας του βιβλίου «Φιντέλ και θρησκεία».
[2] Partido dos Trabalhadores, Κόμμα Εργατών (κεντροαριστερό).
[3] Partido Social Liberal, Σοσιαλφιλελεύθερο Κόμμα (δεξιό).
[4] Partido da Social Democracia Brasileira, Κόμμα Βραζιλιάνικης Σοσιαλδημοκρατίας
[5] Fernando Henrique Cardoso, πρόεδρος της Βραζιλίας 1995-2003.
[6] Partido Comunista do Brasil. Κομμουνιστικό Κόμμα Βραζιλίας.
[7] Partido Democrático Trabalhista. Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα.
[8] Quilombo(s): κοινότητες που δημιουργήθηκαν στο εσωτερικό της Βραζιλίας την εποχή της αποικιοκρατίας από μαύρους δραπέτες σκλάβους
[9] Paulo Freire (1921-1997): Κορυφαίος βραζιλιάνος φιλόσοφος και παιδαγωγός.
[10] Επιχείρηση Lava Jato. Δικαστική έρευνα για εγκλήματα διαφθοράς πολιτικών που άρχισε το 2014.