Ο Παναμάς βιώνει μια αυξανόμενη εργασιακή και κοινωνική κρίση μετά από απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων της Chiquita, της μεγαλύτερης εταιρείας μπανάνας στη χώρα, που διήρκεσαν περισσότερο από ένα μήνα. Η σύγκρουση, η οποία προκλήθηκε από μια μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης που περικόπτει τις παροχές για τους εργαζόμενους, έχει οδηγήσει στην απόλυση προσωπικού, στο κλείσιμο επιχειρήσεων στην περιοχή Μπόκας ντελ Τόρο και σε απώλειες εκατομμυρίων δολαρίων. Τα μπλόκα και οι εντάσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας συνεχίζονται.
Οι εργαζόμενοι της εταιρείας μπανάνας Chiquita Panama, θυγατρικής της βορειοαμερικανικής Chiquita Brands, απεργούν για περισσότερο από ένα μήνα επειδή απορρίπτουν μια πρόσφατη μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης που καταργεί συγκεκριμένες παροχές υγείας και συνταξιοδότησης για τους εργαζόμενους στην μπανάνα.
Υπήρξαν διαλείπουσες πορείες και κάποιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών, αφού οι τελευταίοι απέκλεισαν μέρος των κύριων δρόμων της χώρας.
Η Chiquita ανακοίνωσε πριν από 11 ημέρες την απόλυση 4.900 εργαζομένων και την παύση των εργασιών λόγω της απεργίας στο κέντρο παραγωγής Changuinola στην επαρχία Μπόκας ντελ Τόρο της Καραϊβικής, στα σύνορα με την Κόστα Ρίκα, μετά από έναν αποτυχημένο διάλογο μεταξύ της κυβέρνησης και του συνδικάτου και αφού προειδοποίησε ότι η «πλήρης εγκατάλειψη» των εκμεταλλεύσεων προκαλεί «μη αναστρέψιμη ζημιά στην παραγωγή».
Μια μέρα αργότερα, η κυβέρνηση της Κόστα Ρίκα γιόρτασε την επιστροφή της εταιρείας ως πελάτη ενός κρατικού λιμανιού στην Καραϊβική, μετά την άφιξη ενός πλοίου που μετέφερε φορτίο εισαγωγών και εξαγωγών. Η εταιρεία μπανάνας είχε ήδη υπάρξει πελάτης της συγκεκριμένης αποβάθρας τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, στις 27 Μαΐου, η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Μπόκας ντελ Τόρο και δημιούργησε μια Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου αποτελούμενη από υπουργούς διαφόρων χαρτοφυλακίων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι αρχές του Παναμά εξήγησαν ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Μπόκας σημαίνει ότι τα μέλη της επιτροπής «θα είναι υπεύθυνα για την έγκριση προσλήψεων μέσω μιας έκτακτης διαδικασίας που ζητείται από τα υπουργεία για αγορές και έργα που θεωρούν ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανάκαμψη».
Τώρα, η εταιρεία ενημέρωσε την κυβέρνηση ότι θα απολύσει τους εναπομείναντες εργαζόμενους αυτή την εβδομάδα, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου η υπουργός Εργασίας του Παναμά Ζακελίν Μουνιός.
«Μας υποβάλλουν αίτημα για έγκριση απόλυσης περισσότερων από 1.600 (εργαζομένων), δεν έχει απομείνει ούτε ένας εργαζόμενος σε ολόκληρη τη μισθοδοσία της εταιρείας», δήλωσε η ίδια.
«Ο επικεφαλής των εργασιακών σχέσεων της Chiquita μας είπε ότι την Παρασκευή απέλυσαν τους 60 διοικητικούς υπαλλήλους, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον κανένας διοικητικός υπάλληλος στην εταιρεία», δήλωσε η υπουργός Εργασίας του Παναμά σε συνέντευξη Τύπου.
«Είναι ένα πολύ σκληρό πλήγμα» για την απασχόληση και την οικονομική επανεκίνηση, πρόσθεσε.
Η Chiquita κυριαρχεί στο 90 % της εθνικής παραγωγής μπανάνας, η οποία κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους παγιώθηκε ως το κύριο εξαγωγικό προϊόν του Παναμά. Αντιπροσώπευε το 17,5 % των συνολικών πωλήσεων στο εξωτερικό, φθάνοντας σε αξία 324,4 εκατ. δολαρίων (περίπου 284,9 εκατ. ευρώ), το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί τα τελευταία 15 χρόνια, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στοιχεία.
Ο αξιωματούχος ταξίδεψε στο Μπόκας ντελ Τόρο, μαζί με άλλους υπουργούς, για να διαπραγματευτεί (ανεπιτυχώς) με την συνδικαλιστική ηγεσία των εργαζομένων τον τερματισμό της απεργίας και το άνοιγμα των δρόμων.
Η απεργία, η οποία κηρύχθηκε παράνομη από δικαστήριο εργατικών διαφορών, οδήγησε στο κλείσιμο αρκετών δρομολογίων στην τουριστική περιοχή και σε απώλειες άνω των 75 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την Chiquita.
«Η κραυγή όλων είναι να ανοίξουν οι δρόμοι, υπάρχουν εστιατόρια και καταστήματα που κλείνουν, δεν αντέχουν άλλο», δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας, Χούλιο Μολτό.
«Και η απάντηση του συνδικάτου είναι, θα είμαστε στους δρόμους» μέχρι να ψηφιστεί ένα νομοσχέδιο με μία ειδική ρύθμιση για τον κλάδο, δήλωσε η Mουνιός.
Μετά από διαπραγματεύσεις με τα συνδικάτα, η κυβέρνηση του Χοσέ Ραουλ Μουλίνο, η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως κεντροδεξιά, συμφώνησε να συντάξει νομοσχέδιο για την αποκατάσταση των εργασιακών παροχών των εργαζομένων στις μπανάνες. Ωστόσο, έθεσε ως προϋπόθεση για την υποβολή του στην Εθνοσυνέλευση την επαναλειτουργία των αποκλεισμένων δρόμων.
Τα συνδικάτα αρνούνται να εγκαταλείψουν την απεργία έως ότου ψηφιστεί η νέα νομοθεσία, ενώ τα καταστήματα αναφέρουν ελλείψεις αγαθών και καυσίμων, τα ΑΤΜ των κρατικών τραπεζών είναι εκτός λειτουργίας και τα σχολεία παραμένουν κλειστά.
Για περισσότερο από ένα μήνα, ο Μουλίνο αντιμετωπίζει ένα αυξανόμενο κύμα διαμαρτυριών κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και άλλων θεμάτων.
Τη Δευτέρα, η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων για να ανοίξει ξανά αρκετά τμήματα της Παναμερικανικής Οδού που είχαν αποκλειστεί με κορμούς και πέτρες από διαδηλωτές. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, τα τοπικά μέσα ενημέρωσης έδειξαν εικόνες από τραυματισμούς και συλλήψεις.
(Με πληροφορίες από EFE και AFP)
