Κουβανοί γιατροί στη Βραζιλία;

Πηγή: Cubadebate

Του Φρέι Μπέτο (*)

Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ιατρικής (CFM) της Βραζιλίας έχει αγανακτήσει από την εξαγγελία της προέδρου Ντίλμα (Ρουσέφ), σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση θα φέρει 6.000 γιατρούς από την Κούβα και άλλες χώρες, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, για να εργαστούν σε δήμους με έλλειψη σε επαγγελματίες της υγείας.

Στην Πορτογαλία και την Ισπανία υπάρχουν επίσης, όπως σε κάθε χώρα, γιατροί με αποδεκτό τεχνικό επίπεδο. Η Ισπανία έχει το 7ο καλύτερο σύστημα υγείας στον κόσμο και η Πορτογαλία το 12ο. Στο πορτογαλικό έδαφος το 10% των γιατρών είναι ξένοι, κουβανών συμπεριλαμβανομένων, ενσωματωμένοι στο σύστημα υγείας από το 2009. Έχοντας υποβληθεί σε εξετάσεις, η πλειοψηφία έλαβε την πιστοποίηση, γεγονός που οδήγησε το πορτογαλικό κράτος να ανανεώσει την παραμονή τους το 2012.

Κανείς δε διαφωνεί το CFM να υποβάλει τους κουβανούς γιατρούς σε εξετάσεις πιστοποίησης, όπως κάνει και για τους βραζιλιάνους, πολλούς από αυτούς εκπαιδευμένους σε ιδιωτικές σχολές που λειτουργούν ως αυθεντικές μηχανές παραγωγής χρήματος.

Το CFM διαμαρτύρεται για την υποτιθέμενη αυτόματη αναγνώριση-πιστοποίηση των διπλωμάτων των κουβανών γιατρών. Ποτέ όμως δεν έχει υποστηρίξει κάτι τέτοιο η κυβέρνηση. Ο Υπουργός Υγείας, κ. Παντίλια, ξεκαθάρισε ότι θέλει να εφαρμόσει κριτήρια ισότητας και επαγγελματικής υπευθυνότητας.

Η γνώμη του CFM έχει μικρότερη σημασία από αυτή των κατοίκων του εσωτερικού και της περιφέρειας της χώρας μας, που τόσο έχουν ανάγκη ιατρικής φροντίδας. Σύμφωνα με μελέτες του ίδιου του CFM, σε συνεργασία με το τοπικό συμβούλιο του Σάο Πάολο, σχετικά με την «ιατρική δημογραφία» της Βραζιλίας, το 2011 η Βραζιλία διέθετε 1,8 γιατρούς ανά 1000 κατοίκους. Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το 2021 για να φτάσει ο δείκτης αυτός το 2,51/1000. Και σύμφωνα με υπολογισμούς το 2050 θα έχουμε 4,3/1000. Ενώ στην Κούβα αναλογούν 6,4 γιατροί ανά 1000 κατοίκους και στην Αργεντινή το 2005 ήταν περισσότεροι από 3/1000, αναλογία που η Βραζιλία θα φτάσει μέχρι το 2031. Από τους 372.000 γιατρούς που ήταν  καταγραμμένοι στη Βραζιλία το 2011, 209.000 ήταν συγκεντρωμένοι σε περιοχές του νότου και των νοτιοαναλτολικών [τις πιο πυκνοκατοικημένες και οικονομικά αναπτυγμένες της χώρας], και λίγο περισσότεροι από 15.000 στο βόρειες επαρχίες.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προσπαθεί να βελτιώσει αυτή την κατανομή επαγγελματιών της υγείας μέσω του Provab (Πρόγραμμα Αξιολόγησης Επαγγελματία Βασικής Περίθαλψης), προσφέροντας έναν αρχικό μισθό 3.000 δολαρίων και «μοριοδότηση» για την καριέρα τους, ως κίνητρα για παροχή των υπηρεσιών τους στην πρωτοβάθμια περίθαλψη σε έναν πληθυσμό 1407 δήμων σε όλη τη χώρα. Ήδη έχουν εγγραφεί περισσότεροι από 4.000 γιατροί στο πρόγραμμα.

Ο γερουσιαστής Κριστόβαμ Μπουάρκε προτείνει οι γιατροί που αποφοιτούν από δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία χρηματοδοτούνται από τα δικά σας, ή τα δικά μου, ή τα δικά μας χρήματα, να εργάζονται δυο χρόνια σε περιοχές με ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό έτσι ώστε να αναγνωρίζονται τα επαγγελματικά τους διαπιστευτήρια.

Αν η κουβανική ιατρική είναι χαμηλής ποιότητας, πώς εξηγείται που η υγεία στο νησί παρουσιάζει, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), δείκτες πολύ καλύτερους από τη Βραζιλία, και που ακόμα μπορούν να συγκριθούν και με αυτούς των ΗΠΑ;

Η Βραζιλία, πριν διαμαρτυρηθεί για μέτρα που θα ωφελήσουν τον πιο φτωχό πληθυσμό, θα έπρεπε να κοιταχτεί στον καθρέφτη. Σύμφωνα με τον κατάλογο του ΠΟΥ (με στοιχεία του 2011), το καλύτερο σύστημα του κόσμου όσον αφορά στην υγεία είναι το γαλλικό. Οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την 37η θέση, η Κούβα την 39η. Η Βραζιλία βρίσκεται στη θέση 125!

Αν δεν έρχονται κουβανοί γιατροί, τι θα λέμε στο λαό μας που δεν έχει υγεία στις απομακρυσμένες περιφέρειες και στο εσωτερικό της χώρας; Να αντέχει τον πόνο; Να πεθαίνει από ασθένειες εύκολα ιάσιμες; Να ζητά από το Θεό το θαύμα της θεραπείας;

Η Κούβα είναι εξειδικευμένη στην προληπτική ιατρική και εξάγει γιατρούς σε 70 χώρες. Χάρη σ’ αυτή την αλληλεγγύη, ο πληθυσμός της Αϊτής είδε να μειώνονται τα βάσανά του εξαιτίας του σεισμού του 2010, τη στιγμή που η Βραζιλία έστειλε στρατιώτες. Η Κούβα έστειλε γιατρούς εκπαιδευμένους για να λειτουργούν σε συνθήκες επισφάλειας και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ένας κουβανός γιατρός δε θα έρθει στην Βραζιλία για να κάνει μαγνητική τομογραφία ή να θεραπεύσει με πυρηνική ιατρική, αλλά θα δώσει μάχη με τα παράσιτα και την ελονοσία, τη διάρροια και την αφυδάτωση, μειώνοντας τη βρεφική και τη μητρική θνησιμότητα, κάνοντας εμβόλια, δείχνοντας προληπτικά μέτρα, καθώς και κανόνες υγιεινής.

Το ευυπόληπτο επιστημονικό περιοδίκο New England Journal of Medicine, στην έκδοση της 24ης Ιανουαρίου αυτού του έτους, εγκωμίασε την κουβανική ιατρική, η οποία έχει φτάσει τα μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιασμού στον κόσμο, «γιατί το σύστημα δεν σχεδιάστηκε ώστε ο καταναλωτής να επιλέγει ή για ατομικές πρωτοβουλίες». Με άλλα λόγια, δεν είναι η αγορά που διατάζει αλλά το δικαίωμα του πολίτη.

Γιατί ο CFM ποτέ δεν έχει διαμαρτυρηθεί για τις έξοχες υπηρεσίες που προσφέρει στη χώρα μας το «Ποίμνιο της Παιδικής Ηλικίας» (Pastoral de la Niñez), παρόλο που διαθέτει λιγοστούς πόρους και αυτοσχεδιάζει στην εκπαίδευση των μητέρων που φροντίζουν τα παιδιά; Η απάντηση είναι απλή: Είναι καλό για μια ιατρική κάθε φορά περισσότερο εμπορευματοποιημένη, στραμμένη περισσότερο στο κέρδος παρά στην υγεία, να βασίζεται στο αλτρουιστικό έργο του Ποίμνιου της Παιδικής Ηλικίας. Ο φόβος είναι να αντιμετωπιστεί ο ανταγωνισμός των ξένων γιατρών.

Ο Θεός θα ήθελε μια μέρα η Βραζιλία να μπορεί να εκθέτει στις πόλεις της το σύνθημα που είδα σε ένα δρόμο της Αβάνας: «Κάθε χρόνο πεθαίνουν 80.000 παιδιά στον κόσμο από ασθένειες εύκολα ιάσιμες. Κανένα από αυτά δεν είναι από την Κούβα». 

(*) O Frei Betto (1944) είναι Βραζιλιάνος συγγραφέας, πολιτικός ακτιβιστής και θεολόγος, εκπρόσωπος της λεγόμενης Θεολογίας της Απελευθέρωσης, ενός κοινωνικοθεολογικού ρεύματος κοντά στον απλό λαό και φιλικό προς την αριστερά στη Λατινική Αμερική από τη δεκαετία του '60. Φυλακίστηκε 4 χρόνια κατά τη διάρκεια της δικατορίας στη Βραζιλία. Ταξίδεψε στην Κούβα και πήρε πολλές συνεντεύξεις από τον Φιντέλ Κάστρο, καρπός των οποίων ήταν το βιβλίο "Φιντέλ και θρησκεία". Συνεργάστηκε με την κυβέρνηση του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.