Φερνάντο Μαρτίνες Ερέδια
Αυτό το κείμενο του Φερνάντο Μαρτίνες Ερέδια συμπεριλήφθηκε σε ένα φυλλάδιο που διένειμε, ως θεωρητική συνεισφορά, η αντιπροσωπεία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας στη 23η Συνάντηση του Φόρουμ του Σάο Πάολο, που συγκλήθηκε στη Μανάγκουα, από τις 15 έως 17 Ιουλίου του 2017.
Εδώ και ένα χρόνο ακούμε ότι η κατάσταση στην ήπειρό μας ξαναγίνεται όλο και πιο δύσκολη, επειδή συμβαίνουν γεγονότα που αντιτίθενται στους λαούς, αλλά και εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής επίθεσης και των ταξικών τους συνενόχων, οι οποίοι είναι ταυτόχρονα υποταγμένοι στον ιμπεριαλισμό, αλλά και κυρίαρχοι στις χώρες τους. Αν και μοιάζει να αρχίζω από το τέλος, θα ήθελα να ξεκινήσω με ένα σχόλιο που αφορά τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στις δυσκολίες και την επανάσταση.
Για τους επαναστάτες, και κατά τη διάρκεια των επαναστατικών διαδικασιών, υπάρχουν ευτυχισμένες στιγμές και ευτυχείς διαδικασίες. Όμως στις πραγματικές επαναστάσεις δεν υπάρχουν εύκολες φάσεις. Τις φορές που μας φαίνονται εύκολες είναι μόνο γιατί δεν έχουμε αντιληφθεί τις δυσκολίες τους. Και συμβαίνει αυτό, γιατί αυτές οι επαναστάσεις, που τις αγαπάμε και για τις οποίες είμαστε διατεθειμένοι για τα πάντα, αποτελούν τις πιο απαιτητικές και ριψοκίνδυνες πρωτοβουλίες των ανθρώπων. Είναι οι επαναστάσεις που επιχειρούν εξαιρετικούς μετασχηματισμούς, που απελευθερώνουν τους ανθρώπους και τις κοινωνικές σχέσεις, σε τέτοιο βαθμό που ποτέ πια δεν θα θέλουν, ούτε θα μπορούν να ξαναζήσουν σε ζωές και κοινωνίες κυριαρχικές, βίαιες, που βλάπτουν ο ένας τον άλλον, που κυριαρχεί ο ατομικισμός και η επιθυμία για κέρδος. Πρόκειται για επαναστάσεις που επιδιώκουν να δημιουργούν ανθρώπους πιο πλήρεις και ικανούς κάθε φορά, που δημιουργούν πραγματικότητες που εμπεριέχουν όλο και περισσότερη ελευθερία και δικαιοσύνη, όπου όλοι μαζί καταφέρνουν να αλλάξουν τη ζωή και τον κόσμο. Δηλαδή δημιουργούν καινούριους ανθρώπους και πραγματικότητες.
Αν αυτό που μόλις είπα, φαντάζει αδύνατο στον υπάρχον κόσμο και στα πιστεύω που ισχύουν στην προϊστορία της ανθρωπότητας, φαντάζει αδύνατο στο κοινό αίσθημα και στη συναίνεση του στο ουσιώδες που είναι αυτό που κρατάει τις κοινωνίες δέσμιες στον καπιταλισμό, τότε πώς να μην είναι γενικά δύσκολο όλο αυτό που κάνουμε κι επιχειρούμε; Αφού ποτέ οι κυρίαρχες τάξεις δεν θα είναι διατεθειμένες να δεχθούν την ανύψωση του λαού, να αποκτήσει αξιοπρέπεια, περηφάνια για τον εαυτό του και να πάρει στα χέρια του την κατάσταση, να αποκτήσει συνείδηση και δικές του οργανώσεις, αποτελεσματικές και στην υπηρεσία του, να είναι στην εξουσία και να τη μετατρέψει σε λαϊκή εξουσία, επομένως πρέπει να συμφιλιωθούμε με το ότι αυτές τις εποχές όλα ξαναγίνονται πολύ δύσκολα για την υπόθεση του λαού. Ο νεαρός Καρλ Μαρξ σωστά παρατηρούσε όταν έγραφε ότι μόνο μέσω της επανάστασης θα μπορέσουν οι καταπιεσμένοι να βγουν από το βούρκο όπου τους έβαλαν να ζουν όλη τους τη ζωή, διότι οι αλλαγές και η δημιουργία νέων κοινωνιών απαιτούν επίσης κολοσσιαία απελευθέρωση των εσωτερικών εχθρών που κουβαλάμε όλοι μέσα μας. Πώς να μην είναι λοιπόν πολύ δύσκολες οι απελευθερωτικές επαναστάσεις;
Αυτή η απουσία ανάπτυξης μιας ισχυρής σκέψης από πλευράς του λαϊκού στρατοπέδου, μπορεί να παρατηρηθεί στο λήθαργο και την έλλειψη έγκυρων εξηγήσεων. Αυτό το γεγονός είναι ακόμα πιο έντονο απέναντι σε όσα συμβαίνουν σήμερα σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπου έχουν καταγραφεί διάφορες απώλειες, ήττες και οπισθοχωρήσεις διαδικασιών που ευνοούσαν τους πληθυσμούς τους και το θέμα της αυτονομίας τους απέναντι στον ιμπεριαλισμό, καθ’ όλο το διάστημα του 21ου αιώνα. Αντί για συνεκτικές αναλύσεις, που να εμβαθύνουν και να δίνουν προσανατολισμό, έχουμε ακούσει ή διαβάσει πολλές φορές επιφανειακά σχόλια, επενδυμένα με ένα λόγο που θα ήθελε να αποτελέσει ιδεολογικό κώδικα ή δόγματα που θα ήθελαν να εκπληρώσουν ρόλο ερμηνείας των γεγονότων.
Τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει όταν προσάπτεται η λέξη αχάριστοι σε φτωχά ή εξαθλιωμένα τμήματα, τα οποία βελτίωσαν τη διατροφή τους και τα εισοδήματά τους και είχαν περισσότερες ευκαιρίες να ανέβουν ένα ή και δύο σκαλιά από τον πάτο της τρομερής κοινωνικής κατάταξης όπου βρίσκονταν, επειδή δεν ήταν δραστήριοι στην υπεράσπιση κυβερνήσεων που τους ευνόησαν ή ακόμα και, σε συγκεκριμένα γεγονότα, τους γύρισαν την πλάτη, πράγμα που προσέφερε νίκες στην αντίδραση. Μέχρι που γίνεται προσπάθεια να εξηγηθούν αυτά τα γεγονότα, με τα υπολείμματα μιας υποτιθέμενης θεωρίας για τις κοινωνικές τάξεις, όπως όταν επαναλαμβάνεται η ανόητη φράση ότι «μετατράπηκαν σε μεσαία τάξη και τώρα συμπεριφέρονται ως τέτοια». Είναι προτιμότερο να αρχίσουμε με το να είμαστε ακριβείς απέναντι στα γεγονότα και να τα έχουμε πάντα ως αφετηρία, όπως ο ηγέτης του Κινήματος για τους Άκληρους της Βραζιλίας, ο Ζοάο Πέδρο Στεδίλε, όταν λέει: «Έχουμε πολλές προκλήσεις στο άμεσο διάστημα, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τους πραξικοπηματίες. Η εργατική τάξη παραμένει σπίτι της, δεν κινητοποιήθηκε. Κινητοποιήθηκαν τα μέλη κομμάτων, οι πιο οργανωμένοι τομείς. Όμως το 85% της τάξης συνεχίζει να βλέπει σαπουνόπερες στην τηλεόραση».
Ούτε μπορούν να πάνε πολύ μακριά επεξεργασίες και συζητήσεις που προσπαθούν να εξηγήσουν τα γεγονότα και τα καυτά πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα της φάσης αυτής, βασιζόμενες σε αναφορές σχετικά με το τέλος των κύκλων των υψηλών τιμών στις πρώτες ύλες, ούτε καν, ακόμα και όταν ικανοί οικονομολόγοι προσφέρουν σοβαρά στοιχεία και προσθέτουν την καθοδική πορεία της δυναμικότητας της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και άλλους αντιτιθέμενους παράγοντες και διαδικασίες.
Απλοποιώντας λίγο περισσότερο αυτή την εστίαση, θα λέγαμε ότι διανύσαμε δεκαπέντε χρόνια με εκλογικές νίκες, κυβερνήσεις που λέγονται προοδευτικές και αξιοσημείωτα επιτεύγματα λόγω κοινωνικών μέτρων, καθώς και μια ισχυρή αυτονόμηση μεγάλου μέρους της ηπείρου, σε σχέση με τις υπαγορεύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως και πρόοδο των διμερών σχέσεων και συντονισμό των χωρών της περιοχής, προς μια κατεύθυνση μελλοντικής ενοποίησης, μόνο και μόνο επειδή είχαμε ένα μακρύ κύκλο υψηλών τιμών στις εξαγωγές πρώτων υλών, κάτι που εξηγείται από τα σκαμπανεβάσματα της παγκόσμιας οικονομίας. Και αφού τώρα αυτή κινείται σε άλλη κατεύθυνση και κατεβαίνουν οι τιμές, πρέπει να τελειώσει ο πολιτικός και κοινωνικός κύκλος και «η δεξιά» πρέπει να προχωρήσει και να ανακτήσει αναπόφευκτα την κυρίαρχη θέση που είχε χάσει.
Συνεχίζεται
