Λίγες μέρες μετά το θάνατο του Ούγκο Τσάβες και ενώ στο μεταξύ οι εκλογές για την ανάδειξη του διαδόχου του στην προεδρία της χώρας ορίστηκαν για τις 14 Απριλίου, ο γνωστός ειδικός σε θέματα Κούβας και Λατινικής Αμερικής, Σαλίμ Λαμρανί, συνοψίζει σε 50 σημεία τα κυριότερα επιτεύγματα της Μπολιβαριανής Επανάστασης και του εμπνευστή της προσωπικά. Μια πολύ σπουδαία κληρονομία για το λαό της Βενεζουέλας, που οικοδομήθηκε μέσα σε 14 μόνο χρόνια διακυβέρνησης, και με στόχο αυτές οι αλλαγές να είναι μη αναστρέψιμες. Όπως είπε και ο Γκράμσι, "Τώρα θα υπάρχει ένα νέο ιστορικό μπλοκ που θα κρατήσει πολύ περισσότερο από τον ζωτικό ορίζοντα του ιδρυτή του κινήματος".
Του Salim Lamrani [1]
Ο πρόεδρος Ούγκο Τσάβες πέθανε στις 5 Μάρτη 2013 σε ηλικία 58 ετών από καρκίνο, έχοντας σημαδεψει για πάντα την ιστορία της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής.
Του Salim Lamrani [1]
Ο πρόεδρος Ούγκο Τσάβες πέθανε στις 5 Μάρτη 2013 σε ηλικία 58 ετών από καρκίνο, έχοντας σημαδεψει για πάντα την ιστορία της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής.
1. Ποτέ στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής ένας πολιτικός ηγέτης
δεν έφτασε σε τέτοια επίπεδα αναμφισβήτητης δημοκρατικής νομιμοποίησης. Από το
1999 που κέρδισε την εξουσία ο Ούγκο Τσάβες,
πραγματοποιήθηκαν στην Βενεζουέλα 16 εκλογικές αναμετρήσεις, η τελευταία
στις 7 Οκτώβρη 2012, από τις οποίες κέρδισε τις 15 [2], και πάντα με διαφορά 10-20
μονάδες από τους αντιπάλους του.
2. Όλοι οι διεθνείς παρατηρητές σε αυτές τις εκλογικές
αναμετρήσεις, από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών
μέχρι την Ένωση Εθνών της Νότιας
Αμερικής και το Ίδρυμα Κάρτερ, αναγνώρισαν το αδιάβλητο της εκλογικής
διαδικασίας.
3. Ακόμα και ο Τζέιμς Κάρτερ, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, δήλωσε ότι το
εκλογικό σύστημα της Βενεζουέλας «είναι το καλύτερο του κόσμου».
4. Το 1998 καθιερώνεται η καθολική πρόσβαση στην εκπαίδευση και 1,5
εκατ. Βενεζολάνοι μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή στα πλαίσια της εκστρατείας κατά
του αναλφαβητισμού που ονομάστηκε «Misión Robinson».
5. Τον Δεκέμβριο του 2005 η UNESCO διακηρύττει
την εξάλειψη του αναλφαβητισμού στην Βενεζουέλα.
6. Ο αριθμός των παιδιών
που πάνε σχολείο αυξήθηκε από 6 εκατομμύρια το 1998 σε 13 εκατομμύρια το 2011,
ανεβάζοντας το ποσοστό εγγραφής στα σχολεία σε 93,2%.
7. Ξεκινά η «Misión Robinson
II» με στόχο να
τελειώσει το σύνολο του πληθυσμού την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό
εγγραφής μαθητών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση αυξάνεται από 53,6% το 2010 σε
73,3% το 2011.
8. Οι Αποστολές (Μisión) Ribas και Sucre επιτρέπουν σε χιλιάδες νέους και ενήλικες να ξεκινήσουν πανεπιστημιακές σπουδές. Δημιουργούνται νέα πανεπιστήμια, και ο αριθμός
των φοιτητών από 895.000 το 2010
αυξάνεται σε 2.300.000 το 2011.
9. Δημιουργείται το Εθνικό
Σύστημα Δημόσιας Υγείας για να
εξασφαλίσει ελεύθερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη σε όλους τους πολίτες
της Βενεζουέλας. Από το 2005 έως το 2012
δημιουργούνται 7.873 Κέντρα Υγείας.
10. Αυξάνεται ο αριθμός
γιατρών από 20 σε 80 ανά 100.000 κατοίκους.
11. Από το 2003 έως το 2011 θα σωθούν 1,7 εκατομμύρια ζωές, χάρη
στην Αποστολή Barrio
Adentro που πραγματοποιεί 534
εκατομμύρια ιατρικές εξετάσεις καλύπτοντας 17 εκατομμύρια ανθρώπους από 3
εκατομμύρια που είχαν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες το 1998.
12. Μειώνεται το ποσοστό
βρεφικής θνησιμότητας από 19,1 τοις χιλίοις το 1998 σε 10 τοις χιλίοις το 2012 (-49%).
13. Το προσδόκιμο όριο ζωής
από 72,2 χρόνια το 1999 φτάνει τα 74,3 χρόνια το 2011.
14. Χάρη στο πρόγραμμα Milagro που ξεκίνησε το 2004 [συνεργασία Κούβας –
Βενεζουέλας] 1,5 εκατομμύρια ασθενείς με καταρράκτη και άλλες παθήσεις των ματιών
αποκαθιστούν την όρασή τους.
15. Από το 1999 έως το 2011
το ποσοστό της φτώχειας μειώθηκε από 42,8% σε 26,5% και της ακραίας φτώχειας
από 16,6% σε 7%.
16. Στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI)
του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) η Βενεζουέλα σκαρφάλωσε από την θέση 83 (0,565) το 2000
στην θέση 73 (0,735) το 2011 και εισήλθε στην κατηγορία των χωρών με υψηλό
HDI.
17. Ο δείκτης GINI με τον οποίο υπολογίζεται η ανισότητα
σε μια χώρα. από 0,46 το 1999 έπεσε στο 0,30 το 2011.
18. Σύμφωνα με τον UNDP η Βενεζουέλα έχει τον χαμηλότερο
συντελεστή GINI στην Λατινική Αμερική και έχει την
μικρότερη ανισότητα από τις χώρες της περιοχής.
19. Το
ποσοστό παιδικού υποσιτισμού μειώθηκε κατά 40% από το 1999.
20. Το ποσοστό του πληθυσμού με πρόσβαση σε
ασφαλές πόσιμο νερό ήταν το 1999 82%. Τώρα φθάνει στο 95%.
21.
Επί προεδρίας Τσάβες οι κοινωνικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 60,6%.
22. Πριν το 1999 υπήρχαν στην Βενεζουέλα μόνο
387.000 συνταξιούχοι, σήμερα ο αριθμός τους ξεπερνάει τα 2,1 εκατομμύρια.
23.
Από το 1999 μέχρι σήμερα χτίστηκαν 700.000 κατοικίες.
24. Περισσότερο από 1 εκατομμύριο
εκτάρια γης, παραχωρήθηκαν το ίδιο διάστημα σε ιθαγενείς πληθυσμούς της χώρας.
25. Η αγροτική μεταρρύθμιση επέτρεψε σε
δεκάδες χιλιάδες αγρότες να αποκτήσουν την δική τους γη, καθώς διανεμήθηκαν πάνω από 3 εκατομμύρια
εκτάρια γης.
26. Το 1999 η Βενεζουέλα παρήγαγε
το 51% των τροφίμων που κατανάλωνε. Το
2012, ενώ η κατανάλωση τροφίμων αυξήθηκε κατά 81% η εθνική παραγωγή καλύπτει το 71%. Αν η
κατανάλωση τροφίμων ήταν εφάμιλη με του 1999, η εθνική παραγωγή θα κάλυπτε το 140% της κατανάλωσης σε
εθνικό επίπεδο.
27. Αυξήθηκε
η κατανάλωση κρέατος κατά 75% και κατά 50% η κατανάλωση θερμίδων από τους
Βενεζολάνους, χάρη στο πρόγραμμα Misión Mercal που δημιούργησε 22.000 καταστήματα τροφίμων (MERCAL , Casas de Alimentación , PDVAL ) όπου τα προϊόντα επιδοτούνται γύρω στο 30%.
28. Στα
πλαίσια του προγράμματος Alimentación
Escolar, 5 εκατομμύρια παιδιά σιτίζονται δωρεάν στα σχολεία, έναντι 250
χιλιάδων το 1999.
29. Το ποσοστό υποσιτισμού έπεσε στο 3% το 2012 από
21% το 1998.
30. Σύμφωνα με τον οργανισμό του ΟΗΕ για τα
τρόφιμα και την γεωργία FAO η
Βενεζουέλα είναι η πιο προωθημένη χώρα της Λατινικής Αμερικής και της
Καραϊβικής στο μέτωπο της εξάλειψης της πείνας.
31. Η εθνικοποίηση το 2003 της
πετρελαϊκής εταιρείας PDVSA επέτρεψε
στην Βενεζουέλα να ανακτήσει την κυριαρχία της στον τομέα της ενέργειας.
32. Η εθνικοποίηση του ηλεκτρικού και
των τηλεπικοινωνιών (CANTV και Electricidad
de Caracas) τερμάτισε την κυριαρχία των μονοπωλίων και επέτρεψε την
καθολική πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες.
33. Πάνω από 50.000 συνεταιρισμοί
δημιουργήθηκαν σε όλους τους τομείς της
οικονομίας.
34. Δημιουργήθηκαν περισσότερες από 4 .000.000
θέσεις εργασίας ρίχνοντας το ποσοστό ανεργίας από 15,2% το 1998 σε 6,4% το 2012.
35. Ο κατώτερος μισθός από 100 bolívares (16 δολλάρια ΗΠΑ) το 1998 έφτασε τα 2048 Bv (σχεδόν 330 $) το 2010 [3]. Πτόκειται για τον υψηλότερο βασικό μισθό στην Λατινική Αμερική.
36. Το 1999 το 65% του εργατικού
δυναμικού αμείβονταν με τον κατώτερο μισθό. Το 2012 μόνο το 21,1% των
εργαζόμενων είχε αυτό το επίπεδο αμοιβής.
37. Οι ενήλικες πάνω από μια ορισμένη
ηλικία που δεν εργάστηκαν ποτέ, λαμβάνουν σήμερα προνοιακό επίδομα ίσο με το 60% του βασικού μισθού.
38. Οι απροστάτευτες γυναίκες και τα άτομα
με αναπηρία λαμβάνουν επίδομα ίσο με το
80% του κατώτερου μισθού.
39. Οι ώρες εργασίας μειώθηκαν σε 6 ώρες την ημέρα
/ 36 ώρες την εβδομάδα χωρίς μείωση των αποδοχών.
40. Το
δημόσιο χρέος από 45% του ΑΕΠ το 1998 έπεσε στο 20% το 2011 και η Βενεζουέλα
αποσύρθηκε από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα αποπληρώνοντας στο ακέραιο όλα
τα χρέη της.
41. Το 2012 η Βενεζουέλα είχε ανάπτυξη 5,5%, ένα
από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο.
42. Το
κατά κεφαλή ΑΕΠ αυξήθηκε από 4.100$ το 1999 σε 10.810$ το 2012.
43. Σύμφωνα
με την ετήσια έκθεση «World Happiness» του 2012, η Βενεζουέλα είναι η δεύτερη πιο ευτυχισμένη χώρα της Λατινικής Αμερικής,
πίσω από την Κόστα Ρίκα, στην 19η θέση της παγκόσμιας κατάταξης,
πάνω από την Γερμανία και την Ισπανία.
44. Η Βενεζουέλα προσφέρει άμεση βοήθεια στις
χώρες της Αμερικής, πολύ πιο σημαντική από αυτήν που προσφέρουν οι ΗΠΑ. Το 2007
η κυβέρνηση Τσάβες χορήγησε πάνω από
8,8 δισ. δολάρια σε δωρεές, χρηματοδοτήσεις και ενεργειακή βοήθεια,
αντίθετα από την κυβέρνηση Μπους που χορήγησε μόνο 3 δισ.
45. Για
πρώτη φορά στην ιστορία της η Βενεζουέλα έχει τους δικούς της δορυφόρους (Bolívar και Miranda) και είναι πλέον κυρίαρχη
στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας. Εχει επίσης τηλεπικοινωνιακή και
διαδικτυακή κάλυψη σε όλο της το έδαφος.
46. Η δημιουργία της PETROCARIBE to 2005 επέτρεψε σε 18 χώρες της
Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής με 90 εκατομμύρια κατοίκους να αποκτήσουν
επιδοτούμενο κατά 40-60% πετρέλαιο
και να εξασφαλίσουν τον ενεργειακό ανεφοδιασμό τους.
47. Η
Βενεζουέλα βοηθά επίσης μη προνομιούχες κοινότητες στις
ΗΠΑ, παρέχοντάς τους καύσιμα σε επιδοτούμενες τιμές.
48. Η δημιουργία της Μπολιβαριανής
Συμμαχίας για τους Λαούς της Αμερικής μας (ALBA) το 2004 από την Κούβα και την Βενεζουέλα έθεσε τις βάσεις μιας ουσιαστικής
συμμαχίας στη βάση της αμοιβαιότητας που
βάζει τον άνθρωπο στο κέντρο της κοινωνικής διαδικασίας και συμμετέχουν σε αυτήν σήμερα 8 χώρες. Στόχος της
είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
49. Ο Ούγκο Τσάβες ήταν ο πρωτεργάτης της δημιουργίας το 2011 της Κοινότητας
Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC)
στην οποία ενώθηκαν για πρώτη φορά τα 33 έθνη της περιοχής έτσι ώστε να χειραφετηθούν
από την κηδεμονία των ΗΠΑ και του Καναδά.
50. O Oύγκο Τσάβες έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία
στην Κολομβία. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Κολομβίας Juan Manuel Santos «αν κινούμαστε
σήμερα στο έδαφος ενός σταθερού ειρηνευτικού σχεδίου, αν έχουμε συγκεκριμένα
αποτελέσματα και πρόοδο, πράγμα που δεν
είχαμε επιτύχει ποτέ μέχρι σήμερα με τις FARC, αυτό
οφείλεται και στην αφοσίωση και την δέσμευση
του Τσάβες και της κυβέρνησης της Βενεζουέλας».
Δημοσιεύτηκε
πρώτη φορά στο Opera
Mundi
[1] Ο Salim Lamrani είναι Γάλλος καθηγητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Paris Descartes University καθώς και στο Paris-Est Marne-la-Vallée, και ειδικεύεται στις σχέσεις μεταξύ της Κούβας και των ΗΠΑ.
[2] Έχασε μόνο το δημοψήφισμα του 2007 για την επέκταση της προεδρικής θητείας και άλλες συνταγματικές τροποποιήσεις. Το κέρδισε όταν επαναλήφθηκε το 2009.
[3] Τελευταία αύξηση του βασικού μισθού έγινε το 2012 κατά 32%.