Αρκετές από τις κατηγορίες που απευθύνει η Ε.Ε. εναντίον της Βενεζουέλας θα μπορούσαν να ασκηθούν και εναντίον αρκετών ευρωπαϊκών χωρών. Αφού λοιπόν κάναμε την Κολομβία εταίρο μας στο ΝΑΤΟ, γιατί να μη δώσουμε μία ευκαιρία και στο Καράκας;
Η επιχείρηση της αστυνομίας διήρκεσε σχεδόν 24 ώρες. Περίπου 16 άτομα προσήχθησαν στα κεντρικά της Ασφάλειας, όπου ανακρίθηκαν και ύστερα προφυλακίστηκαν ή τους ανακοινώθηκε δικάσιμος. Ανάμεσά τους δύο δήμαρχοι, τοπικοί αξιωματούχοι, ένας φωτορεπόρτερ και μέλη αντικυβερνητικών οργανώσεων. Αρκετοί από τους προσαχθέντες θα καταλήξουν σε διπλανά κελιά με τους τέσσερις σημαντικότερους πολιτικούς κρατούμενους που βρίσκονται στη φυλακή ή θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν κρυφά τη χώρα και να ζουν σαν πολιτικοί πρόσφυγες.
Αν η συγκεκριμένη επιχείρηση είχε πραγματοποιηθεί στη Βενεζουέλα, οι τηλεοπτικοί σταθμοί, που ως γνωστόν έχουν αφιερώσει την ύπαρξή τους στην προάσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας, θα διέκοπταν αμέσως το πρόγραμμά τους, ο Τραμπ θα διέταζε το Πεντάγωνο να εξετάσει σχέδια στρατιωτικής εισβολής, ενώ η Ν.Δ. θα ζητούσε έκτακτη σύγκληση της ολομέλειας της Βουλής. Επειδή όμως οι συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν πριν από δέκα ημέρες στην Ισπανία, η είδηση δεν μεταδόθηκε από σχεδόν κανένα ξένο τηλεοπτικό δίκτυο.
Στην περσινή αποστολή μας στη Βαρκελώνη γνωρίσαμε Καταλανούς δημοσιογράφους που δέχονται επισκέψεις της αστυνομίας στην αίθουσα σύνταξης και απειλούνται με πρόστιμα και διώξεις αν χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένες λέξεις στα δελτία ειδήσεων (όπως τις λέξεις «πολιτικός κρατούμενος»). Μιλήσαμε με οικογένειες πολιτικών κρατουμένων που ταξιδεύουν κάθε εβδομάδα 700 χιλιόμετρα για να δουν για λίγα λεπτά τους αγαπημένους τους. Ακούσαμε επίσης ιστορίες για τον Ισπανό ράπερ Βαλτρόνικ που ζει ως πολιτικός εξόριστος στο Βέλγιο γιατί στους στίχους των τραγουδιών του προσέβαλλε τον βασιλιά [καθώς η Ισπανία, όπως και άλλες επτά χώρες της Ε.Ε., δεν είναι δημοκρατίες (republic) αλλά βασίλεια].
«Οι άνθρωποι αυτοί», μου εξηγούσε ο πρώην ειδικός εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Αλφρεντ ντε Ζάγιας, «αποτελούν πέραν πάσης αμφιβολίας πολιτικούς κρατούμενους καθώς διώκονται αποκλειστικά για τις πεποιθήσεις τους – σε αντίθεση με αρκετούς από τους κρατούμενους στη Βενεζουέλα που κατηγορούνται για την πρόκληση ταραχών ή ακόμη και τη συμμετοχή σε απόπειρες πραξικοπημάτων». Ενώ όμως στη Βενεζουέλα o Χουάν Γουαϊδό, που αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος κατά παράβαση του Συντάγματος, κυκλοφορεί ελεύθερος, στην Ισπανία ο Κάρλος Πουτζντεμόν τελεί υπό καθεστώς συνεχών διώξεων για τη διενέργεια ενός δημοψηφίσματος.
Ακόμη και όταν η ισπανική αστυνομία εξάντλησε τη βαναυσότητά της στα σώματα ειρηνικών διαδηλωτών, τις ημέρες του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας, η Ε.Ε. έσπευσε να προσφέρει πλήρη κάλυψη στη Μαδρίτη δηλώνοντας ότι η χρήση βίας δεν ήταν ασύμμετρη, όπως κατήγγειλαν οι μεγαλύτερες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρόμοια σιωπή τηρεί η Ευρωπαϊκή Ενωση στις επιθέσεις της γαλλικής αστυνομίας στα «κίτρινα γιλέκα», που μέχρι στιγμής έχουν οδηγήσει σε 2.000 τραυματισμούς διαδηλωτών, από τους οποίους 17 έχασαν το μάτι τους από πλαστικές σφαίρες και τουλάχιστον τέσσερις ακρωτηριάστηκαν.
Προφανώς κάθε σύγκριση με αντίστοιχες συγκρούσεις στη Λατινική Αμερική απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Στα μεγάλα επεισόδια του 2017 στη Βενεζουέλα σκοτώθηκαν 120 άτομα. Σε αντίθεση όμως με όσα ψευδώς μετέδιδαν μεγάλα μέσα ενημέρωσης αλλά και διεθνείς οργανισμοί, τα θύματα δεν ήταν όλοι διαδηλωτές που σκοτώθηκαν από την αστυνομία. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονταν νεκροί αστυνομικοί, υποστηρικτές του Τσάβες (αρκετοί από τους οποίους κάηκαν ζωντανοί από τη δεξιά αντιπολίτευση), δεκάδες περαστικοί που βρέθηκαν κατά λάθος στο επίκεντρο επεισοδίων, αλλά ακόμη και κοινοί ληστές που σκοτώθηκαν καθώς επιχειρούσαν να κάνουν πλιάτσικο σε καταστήματα. Επίσης αρκετοί Βενεζουελάνοι αστυνομικοί καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν για την αγριότητα που επέδειξαν εναντίον διαδηλωτών.
«Μπορείτε να φανταστείτε», αναρωτιόταν πρόσφατα ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Στιβ Ελνερ, «πώς θα αντιδρούσε η αστυνομία στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη εάν διαδηλωτές άρχιζαν να πυροβολούν εναντίον της ή τοποθετούσαν εκρηκτικούς μηχανισμούς σε οχηματοπομπές, όπως συνέβη στη Βενεζουέλα;»
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βέβαια τίμησε αυτές τις πράξεις παραδίδοντας το Βραβείο Ζαχάροφ στους συγκεκριμένους διαδηλωτές.
Μπορεί βέβαια να υποθέσει κανείς ότι εάν η Βενεζουέλα ήταν μέλος της Ε.Ε. θα αντιμετώπιζε και πολύ λιγότερη κριτική, όταν ο Μαδούρο αντικατέστησε την Εθνοσυνέλευση με τη Συνταγματική Συνέλευση. Η κίνηση, αν και αμφισβητήσιμη, ήταν εξίσου συνταγματική και νόμιμη με την τοποθέτηση μη εκλεγμένων τραπεζιτών σε πρωθυπουργικές θέσεις (Ελλάδα, Ιταλία), αλλά και την ακύρωση δημοψηφισμάτων στις περιπτώσεις που οι ευρωπαϊκοί λαοί ψήφιζαν… λάθος (Ελλάδα, Δανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ολλανδία).
Ίσως, αυτό που θα καθιστούσε τη Βενεζουέλα παράταιρη για τα δεδομένα του ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισμού να είναι το ότι έχει πραγματοποιήσει 25 εκλογικές αναμετρήσεις σε διάστημα 20 χρόνων, γεγονός που δεν είναι ιδιαίτερα συμβατό με το πνεύμα της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας της Δύσης. Από την άλλη, η διάρκεια που παραμένουν στην εξουσία οι Βενεζουελάνοι ηγέτες είναι παρόμοια με αρκετών Ευρωπαίων. Ο Τσάβες κυβέρνησε 14 χρόνια, όσα δηλαδή και η Ανγκελα Μέρκελ, ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Φρανσουά Μιτεράν και σίγουρα πολύ λιγότερα από τα 18 χρόνια του Γιούνκερ στην πρωθυπουργία του Λουξεμβούργου ή το ρεκόρ των 26 χρόνων που κατείχε ο πρόεδρος της Φινλανδίας Ούρο Κέκονεν.
Θα μπορούσε, λοιπόν, η Βενεζουέλα να είναι μέλος της Ε.Ε.; Αν εξαιρέσουμε τους γεωγραφικούς περιορισμούς και σταθούμε μόνο στα δημοκρατικά διαπιστευτήρια και την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η απάντηση είναι μάλλον θετική. Γιατί να μας τρομάζει όμως και η απόσταση ή το γεγονός ότι βρίσκεται σε διαφορετική ήπειρο; Αφού το 2003 το Ισραήλ σκεφτόταν να υποβάλει αίτηση ένταξης στην Ε.Ε. και μόλις πέρυσι το ΝΑΤΟ δέχτηκε ως εταίρο την… Κολομβία, γιατί να μην το συζητήσουμε; Έστω μία θέση στη Γιουροβίζιον.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών – 26/1/2019