Έβο Μοράλες, ένα εξαιρετικός ηγέτης

Στις 22 Γενάρη συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια στην προεδρία της Βολιβίας για τον Έβο Μοράλες. Στις 21 Φλεβάρη θα διεξαχθεί δημοψήφισμα, μετά από πρόταση κοινωνικών κινημάτων, για μερική τροποποίηση του Συντάγματος, ώστε ο Μοράλες να μπορεί να ξαναβάλει υποψηφιότητα το 2019. Το παρακάτω άρθρο συνοψίζει τα επιτεύγματα της Βολιβίας κατά τα δέκα τελευταία χρόνια.

Πηγή: La Jornada

Του Angel Guerra Cabrera (*)

Ο Έβο Μοράλες έφτασε στην προεδρία της Βολιβίας πριν δέκα χρόνια. Λίγες χώρες στον κόσμο έχουν πετύχει σε τόσο σύντομο διάστημα τις αξιοσημείωτες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές αλλαγές που υλοποιήθηκαν από εκείνη την 22^η Γενάρη του 2006.
 

Δεν ήταν μόνον ένα εκλογικό γεγονός που έφερε τόσο κολοσσιαίες κατακτήσεις. Η εκλογική νίκη ήταν αποτέλεσμα των λαϊκών αγώνων των αυτοχθόνων πληθυσμών του οροπεδίου των Άνδεων, από τις θρυλικές εξεγέρσεις του Τουπάκ Κατάρι και του Τουπάκ Αμάρου και την αποφασιστική ένταξη των ιθαγενών μαζών στους στρατούς του Μπολίβαρ, που μαζί με αυτούς του Σαν Μαρτίν απελευθέρωσαν τη Νότια Αμερική. Από την τόλμη και πίστη της αγρότισσας Χουάνα Ασουρντούι, που ο Μπολίβαρ προήγαγε σε αντισυνταγματάρχη. Από τους ινδιάνους που διώχτηκαν από την πατρογονική γη τους από τοπάρχες για να τους εκμεταλλευτούν χωρίς οίκτο στα τσιφλίκια και στα ορυχεία.

Από τους εργάτες του κασσίτερου και τις μάχες τους κατά του κεφαλαίου και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, από τους οποίους ξέσπασε η επανάσταση του 1952. Από το αντάρτικο του Τσε. Πιο πρόσφατα, από τους πολέμους του νερού και του αερίου και την υπέρασπιση των καλλιεργητών κόκας της γης και των παραδόσεών τους, που έφεραν τον Έβο Μοράλες να εκλεγεί αντιπρόσωπος σε ένα Κοινοβούλιο που έφτασε να τον αποβάλει, μέχρι την ασυγκράτητη εκλογή του ως προέδρου τα 2005 απέναντι στην πεισματική αντιδραση των τοπικών ελίτ και της Ουάσινγκτον, που τον έβλεπαν να ανεβαίνει με πάταγο επικεφαλής μιας επανάστασης γεννημένης από τα κοινωνικά κινήματα.

Οδηγημένη από τον Έβο μέσα από μια βαθιά δημοκρατική συνταγματική διαδικασία, η Βολιβία έγινε από κράτος ολιγαρχικό στην υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ρατσιστικό, με αποκλεισμούς στον πλειοψηφούντα ιθαγενή πληθυσμό και την κουλτούρα του, με φτώχεια συγκρίσιμη μόνο με της Αϊτής, έγινε εύρωστο πολυεθνικό, κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος. Το νέο Σύνταγμα, που έχει συνταχθεί από αντιπροσώπους όλων των ιθαγενών και πολυπολιτισμικών λαών που την αποτελούν και έχει εγκριθεί σε εθνικό δημοψήφισμα, είχε χαρακτήρα έντονα αντι-νεοφιλελεύθερο, διακηρύσσοντας τον κυρίαρχο ρόλο του κράτους σε ένα οικονομικό μοντέλο κοινοτικό που να ελέγχει τους φυσικούς πόρους για το συλλογικό όφελος των βολιβιανών.

Η εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων και η αναδιανομή των κερδών τους έχει κάνει δυνατό η Βολιβία να μειώσει τη φτώχεια κατά 25% και την ακραία φτώχεια κατά 50%, καθώς επίσης τον κατώτατο μισθό να αυξηθεί κατά 87,7%. Όλα αυτά σε σχέση με το 2006, όταν ο Έβο ανέλαβε την προεδρία.

Ο προϋπολογισμός της υγείας, που το 2005 ήταν 195 εκατ. δολάρια ανήλθε το 2012 σε 600 εκατ. και έχει πετύχει μια αισθητή μείωση της βρεφικής και της μητρικής θνησιμότητας. Μέχρι το τρέχον έτος κουβανοί γιατροί έχουν δεχτεί δωρεάν 58 εκατ. ιατρικές επισκέψεις, έχουν κάνει 33 χιλιάδες γεννήσεις, 134 χιλ. μη οφθαλμολογικές χειρουργικές επεμβάσεις και έχουν χειρουργήσει στα μάτια 650 χιλ. ασθενείς στα πλαίσια του προγράμματος Operación Milagro, νούμερα που συνεχίζουν να ανεβαίνουν με την αποφασιστική συμμετοχή εκατοντάδων βολιβιανών γιατρών που έχουν αποφοιτήσει από την Λατινοαμερικάνικη Σχολή Ιατρικής στην Κούβα (ELAM).

Επί των κυβερνήσεων του Έβο έχει κατορθωθεί να μάθει γραφή κι ανάγνωση η μεγάλη πλειοψηφία του αγράμματου πληθυσμού, τόσο στα ισπανικά όσο και στις ιθαγενείς γλώσσες και η βασική εκπαίδευση έχει γενικευτεί. Η χώρα βαδίζει προς τον εκβιομηχάνιση των υδρογονανθράκων, για την οποία μια δημόσια δαπάνη που είναι η υψηλότερη στη Νότια Αμερική υπήρξε πολύ σημαντική. Η οικονομία αναπτύσσεται κατά μέσο όρο σε ποσοστό 5,1% ετησίως, στις πρώτες θέσεις της περιοχής. Η εσωτερική ζήτηση σχεδόν έχει διπλασιαστεί και είναι, περισσότερο από τις εξαγωγές, ο κύριος μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας.

Μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια έχουν εμφανιστεί 192.932 νέες επιχειρήσεις και ο πληθωρισμός είναι ο δεύτερος χαμηλότερος στη Νότια Αμερική. Τα φορολογικά έσοδα έχουν τετραπλασιαστεί και αποδίδουν πολύ περισσότερο από πριν γιατί η απάτη και η διαφθορά πολεμιόνται ανένδοτα. Από την προτελευταία θέση ως προς την ανισότητα στην περιοχή, η χώρα έχει φτάσει στην τέταρτη.

Τίποτα απ’ αυτά δε θα μπορούσε να επιτευχτεί χωρίς την ηγεσία, τη χαρισματική προσωπικότητα, την παραδειγματική αφοσίωση στη δουλειά, την πολιτική σοφία και τη συνοχή που διαθέτει ο Έβο Μοράλες. Δεν υπάρχουν επαναστάσεις ούτε διαδικασίες κοινωνικής αλλαγής χωρίς εξαιρετικούς και ανεπανάληπτους αρχηγούς, γνήσια τέκνα της ιστορίας των οποίων η αντικατάσταση απαιτεί πολλά χρόνια πολιτιστικής και πολιτικής συσσώρευσης για να ενσαρκωθεί σε ομάδες, όπου μπορεί να υπάρχουν ηγέτες αλλά όχι πια αυτού του μεγέθους. Με τον παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό ανεμοστρόβιλο που έρχεται, είναι πολύ έξυπνη η πρόταση των κοινωνικών κινημάτων προς τον βολιβιανό λαό να ξαναθέσει ο Έβο υποψηφιότητα για την προεδρία.

(*) Ο Angel Guerra Cabrera είναι κουβανός δημοσιογράφος που μένει μόνιμα στο Μεξικό και αρθρογραφεί στην εφημερίδα La Jornada.