Αγαπητοί σύντροφοι
Από το 2006, για λόγους υγείας που δεν μου επέτρεπαν να
αφιερώσω τον απαραίτητο χρόνο και προσπάθεια για την εκπλήρωση του καθήκοντος –ένα
καθήκον που έβαλα εγώ στον εαυτό μου όταν μπήκα σ’ αυτό το Πανεπιστήμιο, στις 4
Σεπτεμβρίου του 1945, εδώ και 70 χρόνια – αποσύρθηκα από τα καθήκοντά μου.
Δεν ήμουν γιός εργάτη, ούτε και μου έλειπαν οι υλικοί και
κοινωνικοί πόροι για μια ζωή σχετικά άνετη. Μπορώ να πω ότι γλύτωσα ως εκ
θαύματος από τον πλούτο. Πολλά χρόνια μετά, ο πιο πλούσιος βορειοαμερικάνος και
χωρίς αμφιβολία ο πιο ικανός, με σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε – όπως
ανέφερε ένα ειδησεογραφικό πρακτορείο την περασμένη Πέμπτη 22 Ιανουαρίου – ότι το
προνομιακό σύστημα παραγωγής και διανομής του πλούτου θα μετατρέψει, από γενιά
σε γενιά, τους φτωχούς σε πλούσιους.
Από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, σε μια περίοδο 3 χιλιάδων
ετών περίπου, οι έλληνες, για να μην πάμε πιο πίσω, έλαμψαν σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες:
φυσική, μαθηματικά, φιλοσοφία, αρχιτεκτονική, τέχνη, επιστήμη, πολιτική,
αστρονομία και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης γνώσης. Η Ελλάδα, παρόλα αυτά,
ήταν μια περιοχή σκλάβων, οι οποίοι έκαναν τις πιο σκληρές δουλειές στα χωριά
και τις πόλεις, ενώ μια ολιγαρχία αφιερωνόταν στο να γράφει και να φιλοσοφεί. Η
πρώτη ουτοπία γράφτηκε από αυτούς ακριβώς.
Παρατηρήστε καλά την πραγματικότητα αυτού του πλανήτη που
γνωρίζουμε, του παγκοσμιοποιημένου και πολύ άσχημα μοιρασμένου. Ενός πλανήτη,
που γνωρίζουμε κάθε ζωτικό πόρο που
διαθέτει, σαν συνέπεια ιστορικών παραγόντων. Με κάποιους από αυτούς τους πόρους
μικρότερους από τους αναγκαίους και με άλλους, τόσο άφθονους που δεν ξέρουμε τι
να τους κάνουμε. Και αυτή τη στιγμή, εν μέσω τεράστιων κινδύνων και απειλών για
πόλεμο, βασιλεύει το χάος στην διανομή των οικονομικών πόρων και στο μοίρασμα της
κοινωνικής παραγωγής. Ο πληθυσμός έχει αυξηθεί παγκοσμίως, ανάμεσα στα έτη 1800
έως 2015, από ένα δισεκατομμύριο σε επτά
δισεκατομμύρια κατοίκους. Θα μπορούσαν να επιλυθούν με αυτόν τον τρόπο η αύξηση
του πληθυσμού στα επόμενα 100 χρόνια και οι ανάγκες σε τρόφιμα, υγεία, νερό και
κατοικία που θα χρειάζεται αυτός ο παγκόσμιος πληθυσμός, όποια κι αν είναι τα
επιτεύγματα της επιστήμης;
Ωραία, όμως αν βάλουμε στην άκρη αυτά τα αινιγματικά
προβλήματα, είναι αξιοθαύμαστο αν σκεφτούμε ότι το Πανεπιστήμιο της Αβάνας, τον
καιρό που εγώ μπήκα σε αυτό το αγαπημένο και με κύρος ίδρυμα, πριν από σχεδόν
τρία τέταρτα του αιώνα, ήταν το μοναδικό που υπήρχε στην Κούβα.
Σίγουρα, σύντροφοι φοιτητές και καθηγητές, οφείλουμε να
θυμόμαστε ότι δεν πρόκειται πια για ένα, αλλά ότι σήμερα έχουμε πάνω από
πενήντα κέντρα Ανώτερης Εκπαίδευσης αποκεντρωμένα σε όλη τη χώρα.
Όταν με προσκαλέσατε να συμμετέχω στην προώθηση της ημερίδας
για την 70η επέτειο από την είσοδό μου στο Πανεπιστήμιο, γεγονός που
με εξέπληξε όταν το έμαθα, και επειδή ήμουν πολύ απασχολημένος με διάφορα
θέματα στα οποία ίσως θα ήμουν ακόμα σχετικά χρήσιμος, αποφάσισα να σταματήσω και
να αφιερώσω λίγες ώρες στο να θυμηθώ εκείνα τα χρόνια.
Με ενοχλεί να ανακαλύπτω ότι έχουν περάσει 70 χρόνια. Στην
πραγματικότητα, σύντροφοι και συντρόφισσες, αν ξαναγραφόμουνα σε εκείνη την
ηλικία, όπως με ρωτούν μερικοί, θα τους απαντούσα χωρίς δισταγμό, ότι θα
ακολουθούσα μια επιστημονική καριέρα. Αποφοιτώντας, θα έλεγα αυτό που είπε ο
Γουαγιασαμίν: αφήστε μου ένα φωτάκι αναμμένο.
Εκείνα τα χρόνια, επηρεασμένος πια από τον Μαρξ, κατάφερα να
κατανοήσω περισσότερο και καλύτερα τον παράξενο και πολύπλοκο κόσμο που
αναλογεί σε όλους μας να ζήσουμε. Κατάφερα να απαλλαγώ από τις αστικές
αυταπάτες, των οποίων τα πλοκάμια πέτυχαν να εγκλωβίσουν πολλούς φοιτητές που
κατείχαν περισσότερο πάθος και λιγότερη εμπειρία. Το θέμα θα ήταν τεράστιο και
ατελείωτο να το αναλύσουμε.
Άλλο ένα ευφυές μυαλό της επαναστατικής δράσης, ιδρυτής του
Κομμουνιστικού Κόμματος, ήταν ο Λένιν. Γι’ αυτό δεν δίστασα ούτε στιγμή όταν στην
δίκη της Μονκάδα, όπου μου επέτρεψαν να παραβρεθώ, για μια και μοναδική φορά, δήλωσα μπροστά στους
δικαστές και στους δεκάδες υψηλούς αξιωματούχους του Μπατίστα, ότι διαβάζαμε
τον Λένιν.
Για τον Μάο Τσε Τουνγκ δεν αναφερόμαστε, διότι ακόμα δεν είχε
ολοκληρωθεί η Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Κίνα, εμπνευσμένη από ταυτόσημους
σκοπούς.
Προειδοποιώ, παρόλα αυτά, πως οι επαναστατικές ιδέες πρέπει
να είναι πάντοτε σε επιφυλακή, στο βαθμό που η ανθρωπότητα πολλαπλασιάζει τις γνώσεις
της.
Η φύση μας διδάσκει ότι μπορεί να έχουν περάσει δεκάδες
δισεκατομμύρια έτη φωτός, όμως η ζωή σε οποιαδήποτε μορφή της κι αν
υποδηλώνεται, υπόκειται πάντοτε στους πιο απίστευτους συνδυασμούς της ύλης και της
ακτινοβολίας.
Ο προσωπική χειραψία μεταξύ των Προέδρων της Κούβας και
των Ηνωμένων Πολιτειών έγινε στην κηδεία του Νέλσον Μαντέλα, διακεκριμένου και
παραδειγματικού μαχητή ενάντια στο Απαρτχάιντ, ο οποίος ήταν φίλος με τον
Ομπάμα.
Φτάνει μόνο να πούμε, ότι μέχρι εκείνη πια την ημερομηνία,
είχαν περάσει πολλά χρόνια απ’ όταν τα κουβανικά στρατεύματα συνέθλιψαν τον
ρατσιστικό στρατό της Νότιας Αφρικής, που καθοδηγείτο από μια πλούσια και με
τεράστιους οικονομικούς πόρους αστική τάξη. Είναι η ιστορία μιας μάχης, ενός αγώνα
που μένει να γραφτεί. Η Νότια Αφρική, η κυβέρνηση με τους μεγαλύτερους
οικονομικούς πόρους αυτής της ηπείρου, κατείχε πυρηνικά όπλα, που τα είχε
προμηθεύσει το ρατσιστικό κράτος του Ισραήλ, εν δυνάμει μιας συμφωνίας ανάμεσα
σε αυτούς και τον Ρόναλντ Ρήγκαν, ο οποίος ενέκρινε την παράδοση αυτών των συσκευών
για την χρήση τέτοιων όπλων, με τα οποία θα χτυπούσαν τις κουβανικές και τις δυνάμεις
της Αγκόλα, που υπερασπίζονταν την Λαϊκή Δημοκρατία της Αγκόλα ενάντια στην
κατοχή χώρας από τους ρατσιστές. Κατ’
αυτόν τον τρόπο αποκλειόταν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για ειρήνη, καθώς η
Αγκόλα δεχόταν επίθεση από τις δυνάμεις του Απαρτχάιντ που είχε τον πιο
εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο στρατό της αφρικανικής ηπείρου.
Σε αυτήν την κατάσταση δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα ειρηνικής
λύσης. Οι αδιάκοπες προσπάθειες να συντρίψουν την Λαϊκή Δημοκρατία της Αγκόλα
και να την απομυζήσουν συστηματικά, με την δύναμη εκείνου του καλά
εκπαιδευμένου και εξοπλισμένου στρατού, ήταν αυτό που καθόρισε την απόφαση των
κουβανών να καταφέρουν αποφασιστικό χτύπημα ενάντια στους ρατσιστές στο Κουίτο
Καναβάλε, παλιά βάση του ΝΑΤΟ, την οποία η Νότια Αφρική προσπαθούσε να
καταλάβει με κάθε κόστος.
Αυτή η ισχυρή χώρα υποχρεώθηκε να διαπραγματευτεί μια
ειρηνική συμφωνία, που έβαλε τέλος στην στρατιωτική κατοχή της Αγκόλα και έφερε
το τέλος του Απαρτχάιντ στην Νότια Αφρική.
Η αφρικανική ήπειρος απαλλάχτηκε από τα πυρηνικά όπλα. Η
Κούβα έπρεπε να αντιμετωπίσει, για δεύτερη φορά, τον κίνδυνο της πυρηνικής
επίθεσης.
Τα κουβανικά διεθνιστικά στρατεύματα αποσύρθηκαν με τιμή από
την Αφρική. Υπερίσχυσε όμως εκείνη την εποχή η Ειδική Περίοδος σε καιρό
ειρήνης, που διήρκεσε για περισσότερο από 20 χρόνια, χωρίς να σηκώσουμε λευκή
σημαία, κάτι που δεν κάναμε και ούτε θα κάνουμε ποτέ.
Πολλοί φίλοι της Κούβας γνωρίζουν την παραδειγματική
συμπεριφορά του λαού μας και σε αυτούς θέλω να εξηγήσω με λίγα λόγια την βασική
μου θέση.
Δεν εμπιστεύομαι την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, ούτε
έχω ανταλλάξει ποτέ μαζί τους ούτε μια λέξη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει, ούτε
στο απειροελάχιστο, ότι απορρίπτω μια ειρηνική λύση των αντικρουόμενων θεμάτων
και των κινδύνων για πόλεμο. Η υπεράσπιση της ειρήνης είναι καθήκον όλων.
Οποιαδήποτε ειρηνική και διαπραγματεύσιμη λύση ανάμεσα στις Ηνωμένες
Πολιτείες και τους λαούς ή οποιοδήποτε λαό της Λατινικής Αμερικής, που δεν
υποδηλώνει την δύναμη των όπλων ή τη χρήση αυτής της δύναμης, θα πρέπει να
πραγματοποιείται σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες και αρχές. Υπερασπιζόμαστε πάντα
την συνεργασία και την φιλία με όλους τους
λαούς του κόσμου και ανάμεσα σε αυτούς και τους πολιτικούς μας αντιπάλους.
Είναι αυτό που διεκδικούμε για όλους.
Ο Πρόεδρος της Κούβας έκανε τα κατάλληλα βήματα σύμφωνα με το
αξίωμα και την εξουσιοδότηση που του παρέχει η Εθνοσυνέλευση και το
Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας.
Οι σοβαροί κίνδυνοι που απειλούν σήμερα την ανθρωπότητα θα
έπρεπε να παραχωρήσουν την θέση τους σε κανόνες που να είναι συμβατοί με την
ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Από αυτό το δικαίωμα δεν πρέπει να αποκλείεται καμία
χώρα.
Με αυτό το πνεύμα αγωνίστηκα και θα συνεχίσω να αγωνίζομαι,
ως την τελευταία μου πνοή.
Φιντέλ Κάστρο Ρους
26 Ιανουαρίου 2015
12.35 μμ