Στα μέσα του 1960, λίγο
μετά τον θρίαμβο της Επανάστασης,
συμβαίνει ένα γεγονός αναμφισβήτητης
ιστορικής σημασίας για την διδασκαλία
της Ιατρικής: η μαζική παραίτηση 141
καθηγητών της Ιατρικής Σχολής του
Πανεπιστημίου της Αβάνας, της μοναδικής
που υπήρχε στην χώρα. Αυτό δημιούργησε
εμπόδια στο να επιτευχθεί ο επαναστατικός
στόχος της μαζικοποίησης της ιατρικής
εκπαίδευσης, με υψηλό αίσθημα κοινωνικής
δέσμευσης.
Αυτή η πράξη πραγματοποιείται
κάτω από το κάλεσμα της εσωτερικής
αντεπανάστασης, που ενθαρρυνόταν από
τις Ηνωμένες Πολιτείες, και που είχε
την πρόθεση, επίσης, να καταφέρει ένα
θανάσιμο χτύπημα στην iατρική εκπαίδευση,
ύστερα και από τα πρώτα κοινωνικά μέτρα
που πήρε η Επαναστατική Κυβέρνηση.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα την πραγματική διάσταση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, πρέπει να προσθέσουμε και το γεγονός της εξόδου «προς τον Βορρά» περίπου 3.000 γιατρών σ’ αυτά τα πρώτα χρόνια (από τους 6.000 που είχε η χώρα), γεγονός που προκάλεσε το 1962, τη σκέψη που εξέφρασε ο Φιντέλ στα εγκαίνια του Ινστιτούτου Βασικών Επιστημών και Παραϊατρικής, Victoria de Girón, στην Αβάνα.
«Μια από τις πιο κακεντρεχείς και δειλές πράξεις που πραγματοποίησε ο ιμπεριαλισμός ενάντια στην χώρα μας» -είπε- «ήταν η πολιτική της εξαγοράς γιατρών και η προσπάθειά του να τους πάρει από την Κούβα».
Ο ανώτατος ηγέτης
σχεδίασε τότε, με ξεκάθαρο όραμα και
ανθρωπιστικό πνεύμα, την πορεία από την
οποία θα μετάβαινε η δημόσια υγεία της
Κούβας και διαβεβαίωσε ότι τα πανεπιστήμια
μας θ’ αυξάνονταν, οι φοιτητές μας θα
μετριόνταν σε δεκάδες χιλιάδες και το
σώμα των εκπαιδευτικών θα γινόταν κάθε
φορά και πιο έμπειρο, από το δημιουργικό
έργο της Επανάστασης που εξελισσόταν.
Αυτό το μεγάλο όραμα, με την μαζική και αυξανόμενη εισαγωγή στα πανεπιστήμιά μας φοιτητών της Ιατρικής Επιστήμης, μετατράπηκε σε κολοσσιαίο έργο διαμόρφωσης επαγγελματιών και τεχνικών Υγείας, ικανών ν’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του δικού μας συστήματος υγείας και στην διεθνή συνεργασία.
Η παραίτηση των καθηγητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αβάνας, είχε την απάντηση που της άξιζε από τους 15 εξέχοντες καθηγητές, οι οποίοι με μια συμπεριφορά πραγματικά πατριωτική, παρέμειναν στα πόστα εργασίας τους, αποτελώντας τον αρχικό πυρήνα που καρποφόρησε εκείνη την εποχή, με μια πλειάδα νέων και ικανών γιατρών, που ανέλαβαν αμέσως ευθύνες διδακτικού προσωπικού.
Στον δρόμο χωρίς επιστροφή που επιχειρήθηκε, η αναγκαιότητα ν’ αποκτήσουμε ένα μεγάλο αριθμό ειδικευμένων επαγγελματιών και τεχνικών, για ν’ ανταποκριθούμε στα φιλόδοξα προγράμματα υγείας που εξελίσσονταν, μας υποχρέωσε να συνεχίσουμε να δημιουργούμε και ν’ αναπτύσσουμε ένα κατάλληλο εκπαιδευτικό υποσύστημα για την προετοιμασία των ανθρώπινων πόρων.
Αυτό επέτρεψε ώστε οι εγγραφές στην ανώτερη ιατρική εκπαίδευση να είναι αυξανόμενες. Ήδη στα χρόνια από το 1974 έως το 1977 αποφοίτησαν πάνω από 1000 γιατροί ετησίως. Το 1983, για πρώτη φορά, φτάνουμε το νούμερο των πάνω από 2000, για να ξεπεράσουμε τις 3000 το 1986.
Κατά την περίοδο 1990 – 1995 (ειδική περίοδος) ξεπέρασαν τους 4000 γιατρούς, για να επιτύχουμε το νούμερο των πάνω από 5000 το 2011 και 10.539 το 2012, το μεγαλύτερο νούμερο στην ιστορία μας.
Οι καρποί των τιτάνιων προσπαθειών που εξελίχθηκαν για την διαμόρφωση επαγγελματιών και τεχνικών υγείας είναι φανεροί. Αρκεί μόνο να σημειώσουμε ότι στην σημερινή Κούβα διαθέτουμε για την ιατρική εκπαίδευση 13 πανεπιστήμια Ιατρικών Επιστημών και 3 ανεξάρτητες σχολές στην Αρτεμίσα, Μαγιαμπέκε και Ίσλα ντε λα Χουβεντούδ. Επίσης, την Λατινο-αμερικάνικη Σχολή Ιατρικής (ELAM), που έχει ενσωματωμένο ένα διδακτικό σώμα, από περίπου 37.500 καθηγητές. Αυτό το ευρύ σκηνικό ακαδημαϊκής διαμόρφωσης περιλαμβάνει κι ένα ευρύ δίκτυο νοσοκομείων και πολυκλινικών εκπαίδευσης. Με αυτούς τους ανθρώπινους πόρους κατέστη δυνατό, από το 1961 έως το 2013, να εκπαιδεύσουμε πάνω από 130.000 γιατρούς στα πανεπιστήμια μας.
Μια μεγάλη συμβολή της Επανάστασης στην δημόσια υγεία, που έκανε εφικτά φιλόδοξα εκπαιδευτικά προγράμματα που αναπτύσσονται στις Ιατρικές Επιστήμες, αποτέλεσε η εισαγωγή της αντίληψης γενίκευσης της διδασκαλίας της ιατρικής, ενσωματώνοντας τους φοιτητές της Ιατρικής, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής τους, στις βοηθητικές διδασκαλικές μονάδες, πράγμα που επέτρεψε, επίσης, να καταφέρουμε την μαζικοποίηση και την τελειοποίηση των προγραμμάτων επιμόρφωσης προσωπικού στην σφαίρα της υγείας.
Γι’ αυτό, θα ήταν δίκαιο να πούμε ότι, η Επανάσταση πραγματικά έφερε «τα Σκαλιά του Πανεπιστημίου της Αβάνας, σε κάθε δήμο της χώρας», κάνοντας χειροπιαστή πραγματικότητα το όραμα του μέλλοντος του Φιντέλ.
Ακαδημαϊκό έτος 2013-2014
Κατά το ακαφημαϊκό έτος 2013-2014, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία, οι αίθουσες υποδέχτηκαν 88.694 φοιτητές Ιατρικών Επιστημών, που προσεγγίζουν 2 επίπεδα διδασκαλίας: το ανώτερο, με 13 ειδικότητες και το τεχνικό, με 24. Μόνο στην Ιατρική, στα 6 χρόνια σπουδών που απαιτείται, οι εγγραφές των φοιτητών αυξήθηκαν στις 47.433, από τους οποίους οι 36.923 είναι κουβανοί και οι 10.510 νέοι που προέρχονται από 128 χώρες. Οι 13 ειδικότητες των Ιατρικών Επιστημών περιλαμβάνουν Φαρμακολογία, Στοματολογία, Νοσοκομειακό προσωπικό, Τεχνολογία Υγείας (Νέο Μοντέλο Εκπαίδευσης), Κλινική Βιοανάλυση, Υγιεινή και Επιδημιολογία, Ακτινολογία και Ραδιοφυσική Ιατρική, Λογοθεραπεία, Διαιτολογία, Οπτική και Οπτομετρία, Αποθεραπεία στην Υγεία, Σύστημα Πληροφοριών Υγείας και Ψυχολογία.
Μετάφραση: Λουκία Κωνσταντίνου
Απόφοιτοι Ιατρικής στην Κούβα (1959-2013)
| Έτος | Απόφοιτοι |
| 1959-60 | 728 |
| 1961 | 335 |
| 1962 | 434 |
| 1963 | 334 |
| 1964 | 312 |
| 1965 | 395 |
| 1966 | 380 |
| 1967 | 433 |
| 1968 | 616 |
| 1969 | 940 |
| 1970 | 700 |
| 1971 | 432 |
| 1972 | 853 |
| 1973 | 951 |
| 1974 | 1269 |
| 1975 | 1361 |
| 1976 | 1477 |
| 1977 | 1105 |
| 1978 | 579 |
| 1979 | 683 |
| 1980 | 764 |
| 1981 | 1012 |
| 1982 | 1087 |
| 1983 | 2114 |
| 1984 | 1945 |
| 1985 | 2551 |
| 1986 | 3041 |
| 1987 | 2841 |
| 1988 | 3401 |
| 1989 | 3734 |
| 1990 | 4223 |
| 1991 | 4241 |
| 1992 | 4583 |
| 1993 | 4780 |
| 1994 | 4627 |
| 1995 | 4019 |
| 1996 | 3534 |
| 1997 | 3255 |
| 1998 | 2271 |
| 199 | 2308 |
| 2000 | 1840 |
| 2001 | 1765 |
| 2002 | 1836 |
| 2003 | 1933 |
| 2004 | 1960 |
| 2005 | 3708 |
| 2006 | 3881 |
| 2007 | 4180 |
| 2008 | 4399 |
| 2009 | 4488 |
| 2010 | 4149 |
| 2011 | 5463 |
| 2012 | 10539 |
| 2013 | 9612 |
| Σύνολο | 134401 |