Πηγή: Granma
Σε τι πλαίσιο έλαβε χώρα η επέμβαση στην Γρενάδα πριν τρείς δεκαετίες και τι
ομοιότητες υπάρχουν στην θέση των Ηνωμένων Πολιτειών τότε και σήμερα;
(της Dalia González Delgado)
Τι μπορεί να κάνει την πιο ισχυρή χώρα του κόσμου να επέμβει σε μια χώρα
με μόλις 110 χιλιάδες κατοίκους; Σαν σήμερα (25/10) πριν τρείς δεκαετίες,
7.000 βορειοαμερικάνοι πεζοναύτες και αλεξιπτωτιστές κατέλαβαν την
Γρενάδα. Με μια επιχείρηση που βαφτίστηκε "Furia Urgente"
(Επείγουσα Ορμή), η πρωτεύουσα αυτού του νησιού της Καραϊβικής
βομβαρδίστηκε από αεροπλάνα, ελικόπτερα και πολεμικά πλοία (*).
Τα Ηνωμένα Έθνη καταδίκασαν την επίθεση. Ο τότε ένοικος του Λευκού
Οίκου Ronald Reagan απάντησε: "Στον ΟΗΕ δεν έχουν συμφωνήσει
σχεδόν ποτέ μαζί μας κάθε φορά που εμπλεκόμαστε κάπου, αλλά αυτό δεν
διατάραξε σε τίποτα το πρωινό μου".
Ήταν ο ίδιος πρόεδρος που το 1986, ερωτώμενος για την πιθανότητα μιας
επέμβασης στη Νικαράγουα απάντησε: "Θα ήμουν ο τελευταίος στον κόσμο
που θα επιθυμούσε να πάνε βορειοαμερικανοί στρατιώτες στην Λατινική
Αμερική, γιατί η μνήμη του μεγάλου κολοσσού του Βορρά, είναι διαδεδομένη
σε όλη την Λατινική Αμερική. Θα χάναμε όλους μας τους φίλους, αν
κάναμε κάτι τέτοιο".
Τα γεγονότα του Οκτώβρη του 1983, σηματοδοτούν μια κεντρική κατεύθυνση
της διακυβέρνησης Ρήγκαν -που ήρθε στην εξουσία το 1981- να
αποκαταστήσει αυτό που, με την οπτική των νεοσυντηρητικών, ήταν "η
αναγκαία επανόρθωση της ικανότητας επιβολής της βορειοαμερικανικής
στρατιωτικής ισχύος". Έτσι εκτιμά ο κουβανός πολιτικός ερευνητής Carlos
Alzugaray, διδάκτωρ Ιστορικών Επιστημών.
Ο ίδιος δηλώνει επίσης στην Γκράνμα, ότι στην αντίληψη αυτής της
ομάδας υπήρχε αυτό που χαρακτήριζαν "ένας αυξανόμενος κίνδυνος
που εκδηλωνόταν στις επαναστάσεις σε Ιράν, Νικαράγουα και Γρενάδα,
στην βοήθεια της Κούβας στις διεργασίες σε Αγκόλα και Αιθιοπία, στην
σοβιετική επέμβαση στο Αφγανιστάν καθώς και σε άλλα διεθνή
γεγονότα".
"Αυτοί θεωρούσαν ότι όλο αυτό οφείλονταν στην εικόνα
αδυναμίας των Ηνωμένων Πολιτειών μετά την ήττα στο Βιετνάμ και στην
χαρακτηριζόμενη φιλειρηνική πολιτική που εφαρμόστηκε επί προεδρίας
Carter: Συμφωνίες για την Διώρυγα του Παναμά, ανοχή στην βοήθεια
ΕΣΣΔ-Κούβας- Νικαράγουας στις επαναστάσεις στην
Κεντρική Αμερική, συμφωνίες στο Κάμπ Ντέιβιντ μεταξύ Ισραήλ και
Παλαιστίνης καθώς και φιλειρηνική πολιτική στην Ευρώπη".
 |
| Maurice Bishop (1980) |
Έτσι, η επίκαιρη συζήτηση σχετικά με την απώλεια ισχύος των Ηνωμένων
Πολιτειών, που έχει φουντώσει με αφορμή τα γεγονότα στην Συρία είχε ένα προηγούμενο στην δεκαετία του '70 του περασμένου αιώνα. Το 1979,
χρονιά κατά την οποία πήρε την εξουσία στην Γρενάδα το Επαναστατικό
Κίνημα Nueva Joya (MNJ) κάτω από την καθοδήγηση του Maurice Bishop, ήταν
επίσης η χρονιά της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ιράν και της Επανάστασης
των Σαντινίστας στην Νικαράγουα. Όλο αυτά προστίθενται σε μια δεκαετία
οικονομικής κρίσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειαζόταν να κάνουν κάποια "επίδειξη
δύναμης" για να αποδείξουν ότι ακόμα είχαν τα μέσα και την
θέληση να προστατέψουν τα στρατηγικά τους συμφέροντα οπουδήποτε
προκληθούν, εκτιμά ο Alzugaray.
"Η Λεκάνη της Καραϊβικής ήταν για πολλούς το ιδανικό
σκηνικό, η περιοχή όπου ο συσχετισμός δυνάμεων ευνοούσε τις Ηνωμένες
Πολιτείες λόγω της εγγύτητας και της ασυμμετρίας των ένοπλων
δυνάμεων".
"Tόσο η Νικαράγουα όσο και η Γρενάδα θεωρούνταν ευάλωτες" -συνεχίζει ο Alzugaray- και ακολουθήθηκαν εναντίον
τους διαφορετικές στρατηγικές. Βρώμικος πόλεμος ενάντια στην πρώτη και
βοήθεια στα γειτονικά αντιδραστικά καθεστώτα και ανοικτή επέμβαση
ενάντια στην δεύτερη, μόλις δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες".
Η επαναστατική διαδικασία της Γρενάδας ήταν θύμα εσωτερικών αντιθέσεων.
Η νέα κυβέρνηση είχε αφοπλίσει την παλιά αστυνομία, δημιούργησε μία
Συνταγματική Λαϊκή Εθνοσυνέλευση με αντιπροσώπευση και συμμετοχή όλων
των κοινωνικών δυνάμεων, άρχισε μία αναδιανομή της γης, διευκόλυνε την
πρόσβαση στην υγεία και την εκπαίδευση. Το 1981 είχαν περάσει από τα
προγράμματα αναλφαβητισμού πάνω από 2.500 άτομα. Ωστόσο, ένα κομμάτι
της καθοδήγησης του Επαναστατικού Κινήματος Nueva Joya άρχισε να
κριτικάρει και να αμφισβητεί την πολιτική του Bishop, απαιτώντας πιο
ριζοσπαστικές θέσεις. Αυτό κατέληξε στην αποπομπή, σύλληψη και
δολοφονία του Bishop στις 19 Οκτώβρη 1983. Αυτές ήταν οι συνθήκες που
επωφελήθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να επέμβουν.
Η πιο ισχυρή χώρα του κόσμου περνά σήμερα από μια διαδικασία απώλειας
της ηγεμονίας της. Αν πριν σε μια παρόμοια κατάσταση αντέδρασαν
επιτιθέμενοι σε μια μικρή χώρα, ποια θα μπορούσε να είναι η αντίδρασή
της σήμερα;
Oι πιθανές της αντιδράσεις -τότε και τώρα-
είναι δύο, εκτιμά ο Ernesto Dominguez, του Κέντρου Μελετών Ημισφαιρίου
και Ηνωμένων Πολιτειών (CAHSEU) του Πανεπιστημίου της Αβάνας.
"Συνειδητοποιώντας τον κατήφορο να προσπαθήσει από την μια, να τον
διαχειριστεί με τρόπο που να διατηρείται σε προνομιακή θέση ή, από την
άλλη, να προσπαθήσει να τον σταματήσει καταφεύγοντας στην χρήση των
όπλων, με συγκεκριμένους κάθε φορά στόχους, όπως η επίδειξη δύναμης, η
σταθεροποίηση σε γεωστρατηγικές τις θέσεις, ο έλεγχος κομβικών
ενεργειακών πόρων και η δυναμική ώθηση της οικονομίας μέσω των στρατιωτικών δαπανών".
Παρ’ όλα αυτά, ο επίσης διδάκτωρ Ιστορικών Επιστημών σχολίασε στην
Γκράνμα ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα σε εκείνη την ιστορική
περίοδο και στην σημερινή. "Κατ' αρχήν, εκείνη την εποχή
μεσουρανούσε ο διπολισμός του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στις Ηνωμένες
Πολιτείες και στην Σοβιετική Ένωση. Αυτό έβαζε τότε ένα συστατικό που σήμερα δεν υπάρχει, εκείνο του συγκεκριμένου
αντίπαλου με τον οποίο αναμετριέσαι σε μια κατανοητή σχέση
αντιπαράθεσης- ισορροπίας", υποστηρίζει ο ακαδημαϊκός.
"Εκείνη τη στιγμή η πτώση ήταν περισσότερο φαινομενική από
πραγματική, σε κάθε περίπτωση ο εν λόγω αντίπαλος ήταν σε μια
διαδικασία εσωτερικής αποσύνθεσης που καθυστέρησε χρόνια να γίνει
προφανής, αλλά ήδη τον επηρέαζε σοβαρά, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν
μακριά από αυτό. Και τα κινήματα της Λατινικής Αμερικής και του Τρίτου
Κόσμου, σε γενικές γραμμές, ήταν στενά συνδεδεμένα με την ΕΣΣΔ, με
πολλούς τρόπους".
"Στην σημερινή πραγματικότητα, η εν λόγω πτώση μοιάζει
περισσότερο πραγματική, αφού η πολυπολικότητα είναι μια αναδυόμενη
διαδικασία, αν και έχει ακόμα πολύ δρόμο να διατρέξει. Τα κινήματα της
Λατινικής Αμερικής δεν στηρίζονται σε ένα σοσιαλιστικό στρατόπεδο ή σε
μια αντιπαρατιθέμενη στις Ηνωμένες Πολιτείες δύναμη. Τα κινήματα της
αριστεράς και οι σημερινοί επαναστάτες έχουν τις ρίζες τους σε πιο
ανοικτά πεδία και στηρίζονται στις πραγματικότητες των χωρών τους και
στις εθνικές και περιφερειακές αντιθέσεις και προσπαθούν να οικοδομήσουν οι ίδιοι εναλλακτικές (περιφερειακής) ολοκλήρωσης",
επεσήμανε ο Alzugaray.
(*) Στον βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Γρενάδα σκοτώθηκαν και αρκετοί
Κουβανοί που δούλευαν στην κατασκευή του αεροδρομίου της χώρας.
Μετάφραση: Βαγγέλης Γονατάς